Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΤΣΙΟΥ -- 7 Νοεμβρίου 1185

                Στα τέλη του 12ου αιώνα η Βυζαντινή αυτοκρατορία δέχτηκε ένα από τα πιο ισχυρά πλήγματα. Οι Νορμανδοί της Σικελίας οργάνωσαν μια επίθεση εναντίον της με απώτερο στόχο την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και την άνοδο στο θρόνο του βασιλιά τους Γουλιέλμου του Β΄. Ήταν η πρώτη φορά που το Βυζάντιο δεχότανοργανωμένη επίθεση απο τη Δύση.

             Αφού συγκρότησαν ισχυρό στρατό 80.000 ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν και 5.000 ιππείς υπό τους κόμητες Ριτζάρδο και Αλδουίνο και στόλο από 200 πλοία, αποβιβάστηκαν και κατέλαβαν το Δυρράχιο και στη συνέχεια ο στρατός κατευθύνθηκε μέσα από την Αλβανία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία προς τη Θεσσαλονίκη. Ο στόλος αφού κατέλαβε τα νησιά Κέρκυρα, Κεφαλληνία και Ζάκυνθο, έφτασε στις 15 Αυγούστου του 1185 στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και άρχισε η πολιορκία από ξηρά και θάλασσα.

             Ο ανεφοδιασμός όμως της πόλης δεν ήταν επαρκής, ο διοικητής της Δαυίδ Κομνηνός δεν ήταν ικανός να οργανώσει κατάλληλα την άμυνα, εγκατέλειψε τους αμυνόμενους και οι ενισχύσεις από την Κωνσταντινούπολη έφτασαν πολύ αργά. Έτσι οι Νορμανδοί, μέσα σε λίγες μέρες, (24 Αυγ. 1185) αφού έχασαν 3.000 στρατιώτες, κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη, παρά την ηρωική άμυνα των κατοίκων και τη λεηλάτησαν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, θανατώνοντας 7.000 από τους κατοίκους της, σύμφωνα με όσα μας αναφέρει ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ευστάθιος στο έργο του «Ιστορία της αλώσεως της Θεσσαλονίκης υπό των Νορμανδών».

             Η αγγελία της άλωσης της δεύτερης πόλης της αυτοκρατορίας ήταν επόμενο να προκαλέσει πανικό και λαϊκές εξεγέρσεις στην Κωνσταντινούπολη που είχαν ως αποτέλεσμα την ανατροπή, τη σύλληψη και το θάνατο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Α΄ του Κομνηνού και την άνοδο στο θρόνο του Ισαακίου του Β΄ μέλους της οικογένειας των Αγγέλων, που είχαν πρωτοστατήσει σ’ αυτά τα γεγονότα.

           Ο νέος αυτοκράτορας αν και δεν είχε τόσες ικανότητες, είχε όμως την ευτυχή συγκυρία να περιστοιχίζεται από ικανούς ανθρώπους, όπως ο στρατηγός Αλέξιος Βρανάς, που καταγόταν από αριστοκρατική στρατιωτική οικογένεια της Ανδριανούπολης. Ο Αλέξιος Βρανάς κατόρθωσε να ανασυγκροτήσει τα βυζαντινά στρατεύματα χάρη στη μεγάλη πείρα που διέθετε και, μετά τις ενισχύσεις που του έστειλε ο Ισαάκιος, να οργανώσει έναν ισχυρό, καλά εξοπλισμένο και αξιόμαχο στρατό.

Νορμανδοί στρατιώτες

             Οι Νορμανδοί μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης χωρίστηκαν σε 3 τμήματα. Το ένα τμήμα παρέμεινε για τη φρούρηση της Θεσσαλονίκης, το άλλο κατευθύνθηκε προς την περιοχή των Σερρών, όπου προξενούσε πολλές καταστροφές και από το τρίτο τμήμα ένα μέρος εγκαταστάθηκε στο Στρυμόνα καταστρέφοντας την περιοχή της Αμφίπολης και το άλλο μέρος κατευθύνθηκε προς την Κωνσταντινούπολη και στρατοπέδευσε στη Μοσυνόπολη, ενώ ο νορμανδικός στόλος είχε πλησιάσει στην Κωνσταντινούπολη.

           Οι   Νορμανδοί, βλέποντας ότι δεν υπάρχει άμεση απειλή, είχαν χωριστεί σε πολλά αποσπάσματα και είχαν τραπεί σε λεηλασίες, πράγμα το οποίο του είχε αποδυναμώσει σε σημαντικό βαθμό.Ο Αλέξιος Βρανάς, αφού διαπίστωσε την κατάσταση των Νορμανδών, οδήγησε το στρατό την κατάλληλη στιγμή, επιτέθηκε στα μεμονωμένα τμήματα που βρίσκονταν γύρω από τη Μοσυνόπολη και τα έτρεψε σε φυγή. Στη συνέχεια ο βυζαντινός στρατός επιτέθηκε στους Νορμανδούς που βρίσκονταν μέσα στη Μοσυνόπολη και επειδή είχαν αφήσει αφρούρητες τις πύλες, οι Βυζαντινοί εκμεταλλεύτηκαν την ολιγωρία τους, έβαλαν φωτιά και έσφαξαν πολλούς, παίρνοντας τα άλογα και τον οπλισμό τους. Κατόπιν επιτέθηκαν σε όσους βρίσκονταν στην περιοχή της Αμφίπολης και ο Αλέξιος Βρανάς οδήγησε το στρατό στην περιοχή του Στρυμόνα, όπου είχε κατασκηνώσει το άλλο τμήμα των Νορμανδών έχοντας στόχο να δώσει το τελειωτικό χτύπημα και να απομακρύνει οριστικά τον κίνδυνο για την αυτοκρατορία.

              Τελικά, τα δύο αντίπαλα στρατεύματα παρατάχθηκαν στον τόπο «τον λεγόμενον του Δημητρίτζη», όπως ακριβώς αναφέρει ο Ν. Χωνιάτης  « Έπειτα, αμφότερα τα στρατεύματα συνήλθαν εις ένα χώρον (ήταν δέ αυτός ο λεγόμενος τόπος του Δημητρίτζη».

           Τότε, φοβισμένοι οι Νορμανδοί, προσεπάθησαν  να διαπραγματευθούν συνθήκη, αλλά οι Έλληνες δεν δέχτηκαν και επακολούθησε η μάχη

«Ανεμνήσθησαν τις συμβάσεις και ένεκα τούτων έστειλαν κήρυκες προς τον Βρανά.Και αρχικώς μέν άρεσαν εις τους Ρωμαίους τα αιτούμενα.Αλλά μετά από ολίγο, άλλαξαν γνώμη, θεωρήσαντες ότι, ήσαν δόλια τα παρά των αντιπάλων προβαλλόμενα, ή αν όχι τούτο αναμφιβόλως πρόδηλη δειλία, χωρίς να αναμείνουν το σύνθημα του πολέμου, μήτε τον ήχο της σάλπιγγος, μήτε κάποιο έτερο παράγγελμα, από όσα συνηθίζουν να δίδουν οι στρατηγοί πρό των συμπλοκών, γυμνώσαντες τα ξίφη επιτίθενται κατά των εχθρών.

  Αυτοί, μέχρι κάποιου σημείου αντιμετώπισαν ευθαρσώς και ανδρείως την επίθεση των Ρωμαίων και έγιναν κάποιες καμπές και ελιγμοί κατά τον πόλεμο.Τέλος δέ, υποχωρώντας εις την υπερβολική ορμή της Ρωμαϊκής στρατιάς, έκαναν μεταβολή και ετράπησαν εις άτακτη φυγή.Όθεν συλλαμβανόμενοι εφονεύοντο, αιχμαλωτίζοντο, ωθούντο κατά τον ποταμό Στρυμόνα, ελαφυραγωγούντο, εσκυλεύοντο.Ήταν δέ τότε η εβδόμη του μηνός Νοεμβρίου και η ημέρα ήταν περί το δειλινόν, οπότε έγιναν αυτά.Συλλαμβάνονται δε και οι δύο στρατηγοί του στρατεύματος, ο Ριτζάρδος, ο αδελφός της γυναικός του Ταγκρέ, ο οποίος ήταν ναύαρχος του ναυτικού των Σικελών και ο Αλδουίνος Κόντος, ο οποίος δεν ήταν μέν κατά φύση ευγενούς και λαμπρού γένους, αλλά ήταν σεβαστότατος εις τον ρήγα, δια την πολεμική δεξιότητά του και τότε κατείχε υπέρ πάντων το αξίωμα της στρατηγίας…». (Νικήτας Χωνιάτης, Ιστορία 469-470).

Βυζαντινοί κατάφρακτοι

                 Οι   Νορμανδοί εκδήλωσαν το φόβο τους, άρχισαν να μιλούν για συνθήκη και έστειλαν κήρυκες για διαπραγματεύσεις στον Αλέξιο Βρανά. Όταν όμως οι Βυζαντινοί κατάλαβαν ότι υπάρχει δόλος στις προθέσεις των Νορμανδών και διαπίστωσαν το φόβο τους, τότε χωρίς να περιμένουν το σύνθημα της μάχης τον ήχο της σάλπιγγας ή κάποιο παράγγελμα που έδιναν οι στρατηγοί πριν από τις συμπλοκές, τράβηξαν τα σπαθιά τους και επιτέθηκαν στους εχθρούς.

                Στην  αρχή οι Νορμανδοί αντιμετώπισαν με θάρρος την επίθεση και η μάχη είχε αρκετές διακυμάνσεις, αλλά στο τέλος υποχώρησαν μπροστά στην υπερβολική ανδρεία του βυζαντινού στρατού και τράπηκαν σε φυγή. Οι βυζαντινοί συνέλαβαν και σκότωσαν πολλούς, άλλους τους έσυραν βίαια στο Στρυμόνα και πήραν αρκετά λάφυρα. Τα γεγονότα αυτά, σύμφωνα πάντα με το Νικήτα Χωνιάτη και το Θεόδωρο Σκουταριώτη συνέβησαν το απόγευμα της 17ης Νοεμβρίου του 1185.

              Αναφέρει σχετικά   ο Νικήτας Χωνιάτης: «Και ούτως μέν εις αυτούς τους πολέμους απωλέσθησαν όχι ολίγοτεροι από 10.000 μάχιμοι άνδρες.Αυτοί δε οι αιχμαλωτισθέντες κατ’ αμφοτέρους τους πολέμους, αριθμούμενοι υπέρ τους 4.000, ενεκλείθησαν εις τις δημόσιες φυλακές…» (Νικήτας Χωνιάτης, Ιστορία, 475).

        
           Στη   μάχη του Δημητριτσίου οι Βυζαντινοί συνέλαβαν και τους δύο στρατηγούς του στρατεύματος, τον Ριτζάρδο, που ήταν αδελφός της γυναίκας του Ταγκρέ, αρχηγού του στόλου των Νορμανδών και τον Αλδουίνο Κόντο . Επίσης στη μάχη αυτή συνέλαβαν και τιμώρησαν με τύφλωση τον ανεψιό του Μανουήλ Αλέξιο Κομνηνό που είχε υποκινήσει την επιδρομή των Νορμανδών κατά του Βυζαντίου.

         Η  συντριπτική ήττα των Νορμανδών στο Δημητρίτσι σήμανε και την οριστική τους κατάρρευση. Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι στη μάχη έπεσε ο στρατηγός του Βυζαντίου Δημητρίστας

        Η νίκη του βυζαντινού στρατού στο Δημητρίτσι απομάκρυνε οριστικά των κίνδυνο των Νορμανδών, ενίσχυσε σε σημαντικό βαθμό το ηθικό των Βυζαντινών και στερέωσε στο θρόνο τον αυτοκράτορα Ισαάκιο Άγγελο. Ανέστειλε την κινητοποίηση των Τούρκων του Ικονίου, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την πτώση και το θάνατο του Ανδρόνικου του Α΄ και το φθινόπωρο του1185 έκαναν επιδρομή στο θέμα των θρακησίων. Τέλος, απέδειξε ότι το Βυζαντινό Κράτος ήταν ακόμα σε θέση να αντιμετωπίσει τις οποιεσδήποτε προκλήσεις διαθέτοντας και ικανότατους ανθρώπους και αρκετούς οικονομικούς πόρους. Δυστυχώς, τα γεγονότα που ακολούθησαν και οι κακοί χειρισμοί τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική οδήγησαν στην κατάρρευση του βυζαντίου και στην άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204.

Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι το χωριό Δημητρίτζι στις οφείλει την ονομασία του στον επιφανή στρατηγό Δημητρίτσα, ο οποίος σκοτώθηκε μαχόμε­νος γενναία στην ιστορική μάχη των βυζαντινών στρα­τευμάτων κατά των Νορ­μανδών (7 Νοεμβρίου 1185). Στο χωριό έχει ανεγερθεί μνημείο της μάχη.

πηγή:  ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ