Ο Πόντος και η σημασία των συνόρων
Ο Πόντος, ως γεωγραφικός όρος, έχει
καθιερωθεί να προσδιορίζει τα νοτιοανατολικά παράλια του Ευξείνου
Πόντου. Άκρο προς τη Δύση θεωρείται η περιφέρεια της Σινώπης, το
ανατολικό του σύνορο τοποθετείται λίγα χιλιόμετρα πριν το Βατούμ της
σημερινής Γεωργίας, ενώ τα νότια σύνορά του περνούν νότια των πόλεων
Αμάσεια, Τοκάτη, Νικόπολη και Αργυρούπολη.
Η οριοθέτηση αυτή δεν είναι
τίποτα άλλο από τα σύνορα που χαράχθηκαν στον χάρτη στις αρχές του 20
ού
αιώνα, για να περιλάβουν το διεκδικούμενο μεταξύ 1918 και 1922
ανεξάρτητο ποντιακό κράτος στην περιοχή (Εικ. 1). Είναι προφανές ότι τα
σύνορα αυτά (όπως και κάθε άλλωστε πολιτικό σύνορο) δεν συνιστούν και
πολιτισμικό όριο. Εκτός των συνόρων λοιπόν αυτών, τόσο νότια όσο και
δυτικά, κατοικούσαν χριστιανικοί πληθυσμοί, που αποτελούσαν φυσιολογικά
την πολιτισμική συνέχεια των εντός των συνόρων χριστιανικών πληθυσμών.
Ερευνώντας επομένως τον πολιτισμό των χριστιανικών πληθυσμών της
περιοχής, είναι σωστό να δούμε την περιοχή χωρίς σύνορα, μέσα στον
ενιαίο ευρύτερο χώρο της, όπου τα πολιτισμικά δεδομένα ορίζονται
περισσότερο από τα κέντρα έλξης και επιρροής (αστικά κέντρα), και τα
γεωφυσικά, γεωγραφικά, κοινωνικοοικονομικά και εθνολογικά δεδομένα της
περιοχής.
Εικ. 1: Χάρτης με τα όρια του διεκδικούμενου μεταξύ 1918 και 1922
ποντιακού κράτους (Έκδοση Επιτροπής Ποντιακών Μελετών).