Μέλος της ΕΛΔΥΚ για τη φρίκη του πολέμου: Φρόντιζα ένα ποντίκι. Μόνο τότε ένιωθα άνθρωπος

Η φρίκη του πραξικοπήματος στην Κύπρο, εκείνο το θερμό καλοκαίρι του 1974, όπως την έζησε ένας "βετεράνος" της ΕΛΔΥΚ. Η πείνα, η έλλειψη τροφής και νερού, οι ελάχιστες στιγμές που ζούσε σαν άνθρωπος και η "απόρριψη" από την ελληνική κοινωνία

Μίκα Κοντορούση

Κύπρος, Ιούλιος 1974. "Ήταν Τετάρτη. Ώρα επτά το πρωί. Μύριζε μπαρούτι παντού. Πήρα εντολή να βγω με το άρμα μου στους δρόμους και να κινηθώ προς το Προεδρικό Μέγαρο. Μαζί μου ήταν και τρεις Ελληνοκύπριοι. Όταν άρχισε η επίθεση των Τούρκων, εμείς ξεκινήσαμε για το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Εντολή ήταν να επιτεθούμε στο Κιόνελι. Βρέθηκα αποκλεισμένος από τους Τούρκους. Οι σφαίρες περνούσαν ξυστά από το κεφάλι μου και δίπλα μου νεκροί. Με ρώτησε ένας δικός μας τι έκαναν όλοι αυτοί οι ξαπλωμένοι και του απάντησα ότι κοιμούνται. Με πίστεψε".

Ο Γιώργος Σταφυλάς ήταν ο "βετεράνος" της ΕΛΔΥΚ (όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι και συμπολεμιστές του) και πρώην πρόεδρος του "Πανελλήνιου Συνδέσμου Αγωνιστών Κύπρου" μέχρι το 2012. Στην πρώτη γραμμή της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου λίγα χρόνια πριν φύγει από τη ζωή (το 2012) εξιστόρησε στην εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" (δημοσίευμα: Σε Πρώτο Πλάνο, Σάββατο, 19/7/2008) και στην πρώτη συνάντησή μας τα όσα έζησε εκείνο το εφιαλτικό καλοκαίρι του 1974. Μέχρι την τελευταία στιγμή, θυμόταν τα πάντα σαν να μην πέρασε ούτε λεπτό. Σαν να σταμάτησε το ρολόι του στην τουρκική εισβολή στην Μεγαλόνησο που σημάδεψε τη ζωή και τις σκέψεις του.
Εμείς τον συναντήσαμε στα γραφεία του Συνδέσμου που συστάθηκε το 1976, με αρχικό στόχο να διατηρηθούν οι στενοί δεσμοί μεταξύ φαντάρων και αγωνιστών που βρέθηκαν στην Κύπρο, που έζησαν την αγριότητα του πολέμου, που βίωσαν στο πετσί τους την πάσης φύσεως βιαιότητα. Στην Ελλάδα άλλωστε, υπάρχουν πολλοί τοπικοί σύλλογοι, στους οποίους είναι εγγεγραμμένα περίπου 2.000 μέλη.
"Δεν θέλαμε να χάσουμε επαφή. Θέλαμε να παραμείνουμε ο ένας κοντά στον άλλο. Να βλεπόμαστε, να υπάρχει ένα κοινό σημείο συνάντησης, ένα κοινό σημείο αναφοράς για να διηγούμαστε τις ιστορίες μας, τις εμπειρίες μας. Και αυτό το πετύχαμε". Ωστόσο, όπως ισχύει και σήμερα, ο σκοπός πλέον παρέκκλινε της αρχικής του πορείας. "Πλέον όλα τα μέλη συγκεντρωνόνονται για να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Το δικαίωμα να αναγνωριστούμε ως αγωνιστές, πολεμιστές στο πραξικόπημα στην Κύπρο και να γίνουμε μέλη του λεγόμενου "Γενναίου Τάγματος". Αυτό μάς είχαν υποσχεθεί. Προσφέραμε στην πατρίδα και κανείς δεν μάς το αναγνωρίζει. Δεν είναι ειρωνεία προς το πρόσωπό μας όλο αυτό;". Αν και τότε δήλωνε απογοητευμένος από την Πολιτεία που τού γύρισε την πλάτη, με αρκετή δόση χιούμορ έβγαλε από το συρτάρι ένα ημερολόγιο του Συλλόγου που εξέδωσε με χρήματα από την τσέπη του. Έχει τίτλο: "Δεν ξεχνώ".

 

Η φρίκη του πολέμου χωρίς νερό, ψωμί. Έμεινε μόνο η αγάπη για ένα ποντίκι

Ποιες ήταν οι σκηνές που ο "βετεράνος" της ΕΛΔΥΚ δεν ξέχασε ποτέ; Ήταν το τότε ή το "περιθώριο" στο οποίο αναγκαζόταν να ζήσει μέχρι το τελευταίο λεπτό της ζωής του; "Είναι το τότε. Πάντα ήταν αυτό", όπως μάς ενημερώνουν και σήμερα τα εναπομείναντα εν ζωή, μέλη του συλλόγου. Ο κ. Σταφυλάς θυμόταν λεπτό προς λεπτό τις στιγμές έντασης, τις μάχες και το "άρωμα θανάτου" εκείνο το καλοκαίρι του 1974. "Δεν ξεχνώ, γιατί δεν θέλω", επαναλάμβανε στην τότε συζήτησή μας.
"Ήμουν 20 χρονών, όταν αποβιβάστηκα στο νησί. Δεν καταλάβαινα τίποτα. Απλά πολεμούσα. Υπήρχαν και άλλοι που δεν γνώριζαν καν πού πέφτει η Κύπρος στο χάρτη. Ούτε είχαμε αντιληφθεί τί ήταν αυτό που πρέπει να κάνουμε. Δεν είχαμε πείρα. Να φανταστείς, ακόμα και στη λέξη "πυρ" ελάχιστοι αντιδρούσαν". Ο ίδιος όπως έλεγαν οι συμπολεμιστές του, δεν φοβόταν ή δεν τουλάχιστον δεν έδειχνε να φοβάται. Ήταν ψύχραιμος και δυνατός και στήριζε τους περισσότερους, γιατί απλά οι εντολές στο γενικότερο χάος, δεν ερχόταν από πουθενά.

  Και το χάος αυτό, το βίωσε ο ίδιος και μάλιστα, με τραγικό τρόπο. "Επί τρεις μέρες ήμουν μόνος σε φυλάκιο, χωρίς νερό. Για ψωμί δεν το συζητάω καν. Απέναντί μου έβλεπα άνδρες της ΤΟΥΡΔΥΚ (Τουρκικές Δυνάμεις Κύπρου) και κανείς δεν μου έδινε εντολές για το τι έπρεπε να κάνω. Στο Πυρόι ήμουν τυχερός. Χτυπήθηκε το άρμα μου και δεν κατάλαβα πώς πετάχτηκα έξω από αυτό. Αλλά τα κατάφερα. Είμαι ζωντανός".
Στη γενικότερη στρατιωτική σύγχυση, ο Γιώργος Σταφυλάς αναγκάστηκε να στραφεί κατά των αξιωματικών του. "Έστρεψα το όπλο μου εναντίον τους. Τι άλλο μπορούσα να κάνω;". Δεν υπήρχαν συζητήσεις. Δεν έβγαζες άκρη". Ο ίδιος καμιά φορά αναρωτιόταν εάν ήταν ανυπάκουος και η απάντηση μένει ακόμα και σήμερα, μετέωρη. "Ίσως. Έπρεπε όμως να βρω έναν τρόπο να επιβιώσω και να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου. Ήμασταν όλοι 20 χρονών και γεράσαμε μέσα σε λίγες ώρες".
Οι ώρες ανάπαυσης ήταν λίγες. Και φυσικά, κανείς από τους άνδρες της ΕΛΔΥΚ δεν θυμάται στιγμές γέλιου ή στιγμές που ο πόλεμος φάνταζε στα νεανικά τους μάτια, ένα απλό αστείο. "Εγώ είχα ένα ποντίκι μαζί μου. Το έβγαζα βόλτα και γενικά, το φρόντιζα. Αισθανόμουν την αγάπη του και αυτό με έκανε να νιώθω λίγο άνθρωπος. Όταν πέθανε, να φανταστείς, τού φτιάξαμε κανονικό τάφο, ρίξαμε πυροβολισμούς στον αέρα και άλλα. Κηδεία με όλες τις τιμές και τη δόξα, δηλαδή".

Στο περιθώριο χιλιάδες νέοι που έδωσαν την ψυχή τους

Η ιστορία όμως γράφτηκε, όπως σήμερα την γνωρίζουμε. Και αυτό δεν αλλάζει. Εκείνος όμως άλλαξε. Έζησε στο περιθώριο και χωρίς καμία ηθική και χρηματική απολαβή. "Η ιστορική εκείνη περίοδος χωριζόταν σε τρεις υποπεριόδους. Το διάστημα μέχρι τις 15 Ιουλίου που έφτασαν στην Μεγαλόνησο οι περισσότεροι στρατευμένοι. Το δεύτερο από τις 15 έως τις 20 Ιουλίου που έγινε και το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Και το τρίτο από τις 20 Ιουλίου έως τις 20 Αυγούστου που περιλαμβάνει την τουρκική εισβολή και τη συνέχιση των συγκρούσεων. Από τότε, ζούμε τη δική μας μαύρη περίοδο. Κανείς δεν ασχολείται μαζί μας, ζούμε σχεδόν ξεχασμένοι". Το παράλογο της ιστορίας είναι ότι ο κ. Σταφυλάς δεν ξέχασε. "Ούτε εγώ, ούτε οι συμπολεμιστές μου. Και φυσικά, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε την αδικία που μάς πνίγει. Όλα όσα ζήσαμε, τα σκεφτήκαμε εκ των υστέρων. Το μόνο που μπορώ να ισχυριστώ με βεβαιότητα, είναι ότι χάθηκαν πολλοί από εμάς, εντελώς άδικα. Και ότι η ελληνική Πολιτεία δεν αναγνώρισε ποτέ την πολεμική ιδιότητα χιλιάδων νέων που έδωσαν την ψυχή τους. Όλοι εμείς βρεθήκαμε στην Τύμβο, στο Κιόνελι, στην Πράσινη Γραμμή. Τίποτε δεν μάς χαρίστηκε. Παλέψαμε πολύ. Δεν είχαμε στήριξη, ούτε στα βασικά. Σε φαγητό, σε νερό, σε όπλα ή πρώτες βοήθειες. Μου αφήνει πικρία όλο αυτό. Θα μπορούσαμε να είχαμε μία καλή σύνταξη και να ζούμε ανθρώπινα. Αλλά δεν έχουμε τίποτα".

  Το μόνο που απέμεινε ήταν η προδοσία. Ο ίδιος θυμόταν γυναίκες πρώην αξιωματικών Στρατού να τον παίρνουν τηλέφωνο, κλαίγοντας. Τον κατηγορούσαν ότι δεν προσπάθησε αρκετά να πιέσει τις εκάστοτε κυβερνήσεις να πάψουν να τους έχουν στο περιθώριο. "Δεν έχουν να φάνε και αισθάνομαι υπεύθυνος για αυτός. Αλλά τι άλλο πια να κάνω; Πενηντάρηδες και εξηντάρηδες αυτόπτες μάρτυρες του πραξικοπήματος του Σαμψών, ζουν άνεργοι. Άλλοι φεύγουν από τη ζωή, χωρίς να αφήσουν τίποτα στις οικογένειές τους. Άλλοι ακόμα χειρότερα, αυτοκτόνησαν ή ζουν με ψυχολογικά προβλήματα, κάτω από αντίξοες συνθήκες". Τραγική ειρωνεία είναι ότι όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές τότε, δεν γνωρίζαμε ότι ο επίλογος στη δική του ζωή, θα γραφόταν με τον ίδιο απάνθρωπο τρόπο.

Στην τότε συζήτησή μας, θυμόταν ακόμη ένα τραγικό λάθος του πολέμου, το οποίο βάφτηκε με αίμα. "Χαρακτηριστικό λάθος ήταν και το αεροπλάνο που έπεσε στον Τύμβο. Θάφτηκαν ζωντανά παιδιά που επέβαιναν σε αυτό. Όμως στον πόλεμο, γίνονται λάθη. Δυστυχώς, όλο το βιώσαμε αυτό".
Την τραγικότητα της κατάστασης συμπλήρωνε βέβαια και η παντελής έλλειψη δυνατότητας για επικοινωνία των στρατιωτών με τους δικούς τους ανθρώπους, οικογένεια και φίλους στην Ελλάδα. "Για περίπου εννιά μήνες, δεν είχα επαφή με κανέναν. Αλλά εδώ δεν είχαμε τηλεπικοινωνίες για ενδοσυνεννόηση μεταξύ μας".
Ο κ. Γιώργος έζησε τα περισσότερα χρόνια ως ελεύθερος επαγγελματίας. "Είμαι υδραυλικός στο επάγγελμα και έτσι οργανώνω το χρόνο μου, όπως θέλω εγώ. Θέλω να ασχολούμαι με τον Σύλλογο. Μου δίνει δύναμη και κουράγιο να συνεχίσω να επιμένω. Να προσπαθώ", έλεγε τότε.
Ο ίδιος μαζί με τους συμπολεμιστές θυμόνταν κάθε χρόνο την τραγική επέτειο, τιμώντας την μνήμη πολλών συναγωνιστών τους, Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων, που έπεσαν άδικα στο πεδίο μάχης. Πριν λίγα χρόνια, θα συναντιόνταν με τους τότε φίλους του στα γραφεία του Συνδέσμου και θα ξεκινούσαν το ταξίδι στην Μεγαλόνησο, προκειμένου να αποτίσουν φόρο τιμής στους πεσόντες. Φέτος όμως;

 news247