Παύλος Βρέλλης – Ο μεγάλος Έλληνας που ζωντάνεψε με κερί τις ηρωικές μορφές του 1821

ΠΑΥΛΟΣ ΒΡΕΛΛΗΣ ο Ευεργέτης της Ιστορίας μας, ο μεγάλος Έλληνας, ο μεγάλος δάσκαλος, ο μεγάλος καλλιτέχνης, που δεν τίμησε ούτε η Πολιτεία, ούτε η Ακαδημία Αθηνών

Η πορεία ενός ανθρώπου, ζυμώνεται πάντα στα παιδικά του χρόνια και έχει αποδειχθεί πως οι δυσκολίες γεννούν τελικά μεγάλες μορφές, καθώς ενεργοποιούν μέσα τους από νωρίς, όλα εκείνα με τα οποία τους έχει εφοδιάσει ο Θεός: πίστη, ελπίδα, υπομονή, επιμονή, προσπάθεια, συναίσθηση, ευαισθησίες και όλα τα τάλαντα, τα ιδιαίτερα ταλέντα με τα οποία τους έχει προικίσει. Ένα τέτοιο δοκιμασμένο και προικισμένο παιδί ήταν και ο Παύλος.
Ο Θεός έδειξε από την πρώτη στιγμή το θέλημά Του αλλά και την αποστολή που θα του ανέθετε φέρνοντάς τον στον κόσμο το 1923 στα Ιωάννινα, ανήμερα της 25ης Μαρτίου! Ανήμερα της επετείου της Παλιγγενεσίας του 1821, την οποία θα υπηρετούσε σε όλη του τη ζωή, αρχικά μαζεύοντας το υλικό και τις μορφές της μέσα του και στη συνέχεια δημιουργώντας τες με κερί και τέχνη ζηλευτή στο Μουσείο του!
Τεσσάρων μόλις χρονών ορφάνεψε από μάνα και στα εννέα του από πατέρα…
Τον ρόλο της ανατροφής, μα και τον δυσκολότερο της διάπλασής του, ανέλαβε με μεγάλη επιτυχία η θεία του Σοφία Παραμυθιώτη (αδελφή της μητέρας του), η οποία ήταν Δασκάλα, αλλά και καλλιτέχνης! Διαπαιδαγωγήθηκε έτσι με πολύ καλές αρχές, σε ένα εγγράμματο και έντεχνο περιβάλλον, που του έβαλε βάσεις και του έδωσε εμπνεύσεις και κινήματα ψυχικής έκφρασης, τα οποία άρχισαν να βρίσκουν διέξοδο καθώς μικρός ακόμη προσχεδίαζε μορφές ηρώων, που τόσο τον συγκινούσαν!
Στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, έφηβος τότε, τον συνέλαβαν οι Γερμανοί και τον έβαλαν μαζί με άλλα Ελληνόπουλα να συλλέγουν βόμβες, οβίδες και χειροβομβίδες που δεν είχαν εκραγεί! Κάθε μέρα μελλοθάνατος! Γιατί δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που τα βλήματα έσκαγαν και δεν ξανάβλεπε ποτέ πια τους συντρόφους του! Τότε αμέσως σχεδίαζε και αποθανάτιζε τη μορφή τους πάνω σε ό, τι έβρισκε, συνήθως ξύλα…
Μετά την Απελευθέρωση, μπαίνει το 1945 με προτροπή της Δασκάλας θείας του, στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία και αποφοιτά το 1947!
   Είναι η εποχή που έχει ήδη ξεκινήσει στα 23 του να φτιάχνει τις πρώτες του προτομές, όπως εκείνες των Γ. Καλούδη, Γ. Λύτρα, Στρατηγού Ρέππα και ιδιαίτερα του τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων (πρώην Βελλάς και Κονίτσης και αργότερα Αρχιεπίσκοπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος) Σπυρίδωνα Βλάχου, του λεγόμενου και «Φωνή του Γένους», μεγάλου πρωταγωνιστή της Αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου, αλλά και του Κυπριακού Αγώνα μετέπειτα, με τα περίφημα Συλλαλητήριά του και τους πύρινους λόγους του, ο οποίος τον εμπιστεύτηκε, τον ενθάρρυνε και θέλησε να τον ανταμείψει πληρώνοντας γενναία τον κόπο του Παύλου. Μα ο νεαρός Βρέλλης αρνήθηκε λέγοντας πως «δεν θέλω να αρχίσω την καριέρα μου με χρήματα«…
Το 1949 γράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, αλλά τη χαρά και την πρόοδό του θα ανακόψει η στρατιωτική θητεία του κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο που τον σημαδεύει ψυχικά και τον αποσυντονίζει…
Ξαναβρίσκει όμως το δρόμο που με τόσο κόπο είχε χαράξει ως τότε,  με κατασκευές σε πηλό, χαρακτική και ζωγραφική, ενώ παράλληλα αθλείται και μάλιστα παίρνει μέρος με διακρίσεις και πρωτιές σε Αγώνες άλματος επί κοντώ («Άκτια» 1950, «Δωδωναία» 1950)! Ταυτόχρονα, παρακολουθεί μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής και ορθοφωνίας! Αναγκάζεται όμως να τα εγκαταλείψει αργότερα όλα αυτά, για να αφοσιωθεί εξ΄ ολοκλήρου στα μαθήματα της Σχολής, που απαιτούν όλο και περισσότερο χρόνο και ενέργεια.
Το 1954, αποφοιτεί τελικά από τη Σχολή Καλών Τεχνών, με Θεωρητικό και Πρακτικό Πτυχίο, αλλά δεν σταματά εκεί και με υποτροφία παρακολουθεί μαθήματα Τέχνης και Τεχνικής της Χαλκογλυπτικής στη Φλωρεντία (όπου εργάζεται για σύντομο χρονικό διάστημα) και Ψηφοθεσίας στη Ραβέννα!.
Διαρκώς προσπαθεί να ταξιδεύει στο εξωτερικό, ώστε να παρακολουθεί καινούριες εκθέσεις ή να επισκέπτεται σημαντικά Μουσεία, ενώ είναι μεγάλη η συγκίνησή του όταν του ανατίθεται η συντήρηση τμημάτων του Μουσείου Ακροπόλεως από τον Ιερό Βράχο!
Κατόπιν εργάζεται για τρία περίπου χρόνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο, αποκτώντας και δυο αναγνωρισμένα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα οποία χρησιμοποίησε για να υλοποιήσει μια ιδέα του, τη δημιουργία Τμήματος Αναπαραγωγής Κλασικών Αρχαιοτήτων, του οποίου ανέλαβε τη θεμελίωση!
Κοφτερό μυαλό καθώς ήταν και θέλοντας η διδασκαλία να πιάνει τόπο, εισηγήθηκε καινούργια προγράμματα μαθημάτων, με συγκεκριμένη παιδαγωγική μέθοδο, που εφαρμόστηκαν πρώτα στο Τζάνειο Πειραματικό Γυμνάσιο του Πειραιά, όπου δίδαξε επί χρόνια με επιτυχία! Θεωρούσε μάλιστα οργανικό και αναπόσπαστο κομμάτι της Παιδεία, τις επί τόπου ξεναγήσεις των μαθητών σε Αρχαιολογικούς χώρους, τις οποίες έκανε ο ίδιος προσωπικά!
Από το 1958 εργάζεται ως Καθηγητής Τεχνικών σε Γυμνάσια και Λύκεια των Ιωαννίνων, όπου ανακαλύπτει τις αδυναμίες του συστήματος της Εκπαίδευσης. Επειδή δεν υπάρχει ανάλογος κύκλος μαθημάτων για υποψήφιους Α.Σ.Κ.Τ., ιδρύει δική του Σχολή δίνοντας απαραίτητα εφόδια στα παιδιά, με ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο, αλλά και χρήσιμα στοιχεία από την καλλιτεχνική εμπειρία του!
Από το 1960 δημιουργεί στους Μουζακαίους Ιωαννίνων μονάδα αναπαραγωγής κεραμικών προτομών των μεγαλύτερων προσωπικοτήτων της αρχαίας Ελλάδας, όπως των Περικλή, Ασπασίας, Αλέξανδρου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου, Θουκυδίδη, Σωκράτη, Ιπποκράτη, Σαπφούς και άλλων, με οδηγό τα αντίστοιχα εκθέματα των Μουσείων!
Το 1962 παντρεύεται τη Μαρία Γιαννίση και αποκτά δυο παιδιά, τον Κωνσταντίνο (1966) και την Άννα (1970), ενώ εκεί πίσω στα Ιωάννινα του δίνεται η δυνατότητα να επανασυνδεθεί με την ηπειρώτικη λαϊκή τέχνη.
Παράλληλα λαμβάνει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό, ενώ παρουσιάζει και ατομική του έκθεση στο Λονδίνο το 1972, με θέμα «Αναμνήσεις από την Τανάγρα» και «κινητική γλυπτική«!
Καθώς ταξιδεύει, ερευνά και συλλέγει πάντα με μεγάλη προσοχή και αγάπη στοιχεία, πληροφορίες, τόπους μορφές, ανοίγει ολοένα και περισσότερο μια νεανική πηγή της ποίησής του, που τον οδηγεί να εκδώσει τελικά τις «Θύμησες» το 1969, τις «Φόρμες» το 1972, το «Σίδερα, Πέτρες και Λουλούδια» το 1975!
Εν τω μεταξύ, στα 1971, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τον αποσπά για επτά χρόνια, προκειμένου να παραδώσει μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης (Σύγχρονα Ρεύματα) όπου συγκρούεται με τη νοοτροπία της θεωρητικής και μόνο προσέγγισης των μαθημάτων και ιδιαίτερα της Ιστορίας, στην οποία έχει εξαιρετική ευαισθησία, θεωρώντας την «πάντα ζωντανή μέσα σε όλους και πάντα απαραίτητη για όλους»!

Έτσι το 1975 δημιουργεί στους Μουζακαίους το «Μουσείο Προεπανάστασης 1611 – 1821» με κέρινα ομοιώματα και πρώτο σχετικό ιστορικό θέμα το «Κρυφό Σχολειό», μεταμορφώνοντας μια αίθουσα με τέτοιο τρόπο, ώστε ο επισκέπτης να μπαίνει αμέσως στον ιστορικό χρόνο και περιβάλλον των ηρώων και των γεγονότων! Δημιουργούσε πια εκεί ανθρώπινες μορφές από κερί, αφού είχε προηγηθεί η κατασκευή με πηλό, η δημιουργία εκμαγείου από γύψο και τέλος η χύτευση του κεριού! Μια διαδικασία επίπονη και επίμονη! Χρονοβόρα και απαιτητική! Με θαυμαστά όμως αποτελέσματα, που από την πρώτη στιγμή δημιούργησαν ενθουσιασμό σε όσους την πρωτοείδαν!
Το 1982 εκδίδει δύο ακόμη ποιητικές του συλλογές, το «Ήταν και Είναι» και το «Λαμαρίνες και Παράνομοι», ενώ έχει προσθέσει στο αρχικό του Μουσείο και άλλα θέματα-αίθουσες. Και έχει σχέδια για πολύ περισσότερα έργα, αλλά ο χώρος αποδεικνύεται πλέον πολύ μικρός για ένα τόσο μεγάλο έργο! Και βοήθεια δεν υπάρχει από πουθενά…
Τότε, το 1983, έχοντας συνταξιοδοτηθεί με το βαθμό του Γυμνασιάρχη και ενώ είναι πια 60 ετών, αποφασίζει να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, αφιερώνοντας όλου του τον εαυτό στον μεγάλο του στόχο: ένα ολοζώντανο Μουσείο Ιστορίας, γεμάτο αληθινούς, ζωντανούς ήρωες, που μπορούν να μας διδάξουν και να μας καθοδηγήσουν!
Έτσι διαθέτει όλο το εφ’ άπαξ της σύνταξής του σε έναν γυμνό χώρο 17 στρεμμάτων, στο χωριό Μπιζάνι Ιωαννίνων! Τον χαράζει με δρόμους και πλατείες και τον διαμορφώνει όμως, στολίζοντάς τον με πολλά δέντρα και φτιάχνοντας το σχέδιο του πανέμορφου φρουριακού κτιρίου, βάζει και ίδιος πολύ προσωπική εργασία, χτίζοντας με τα χέρια και την ψυχή του, το περίφημο «ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κέρινων Ομοιωμάτων Παύλος Βρέλλης»!
Στη συνέχεια ακούραστος και αεικίνητος άρχισε να διαμορφώνει και τον εσωτερικό χώρο, ξεφεύγοντας από τα κλασικά Μουσεία και προσπαθώντας να φτιάξει ποικίλα σκηνικά, που θα φιλοξενούν και θα αναδεικνύουν τα ομοιώματά του, όλα παρμένα από την Ελληνική Ιστορία! Δημιουργώντας δηλαδή «ιστορικό περιβάλλον», κάτι που λείπει σχεδόν από όλα τα Μουσεία του Κόσμου!
Στην τιτάνια αυτή προσπάθεια, στέκονται τώρα δίπλα του παλιοί φίλοι και μαθητές του και ο Σύλλογος «Φίλοι του Μουσείου Παύλου Βρέλλη«, ενώ υπήρξε σημαντική – αν και αργοπορημένη η αρωγή του κράτους στα τελειώματα του Μουσείου, όταν η Μελίνα Μερκούρη(Υπουργός Πολιτισμού) και ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος (Υπουργός Οικονομικών), βοήθησαν το έργο του, υποστηρίζοντάς τον και ηθικά και οικονομικά!
Και το έργο του είναι πραγματικά αξεπέραστο, μοναδικό, συγκινητικό, ιστορικό και πρωτίστως εθνικό! Ζωντάνεψε ήρωες, Αγίους, πρόσωπα και στιγμές που είχαν ξεχαστεί και ξεθωριάσει από τον ξενισμό, την αδιαφορία, την άγνοια, την ισοπεδωτική τηλεόραση και τα περίφημα ΜΜΕ! Κράτησε αναμμένη τη δάδα του Γένους! Έφερε το χθες στο σήμερα και έφτιαξε το Μουσείο του ιστορικού μας χωροχρόνου! Υπήρξε ένας νέος «Φειδίας» που σμίλεψε τη ζωφόρο της Παλιγγενεσίας! Ένας νέος «Ελύτης της γλυπτικής» που με κερί αντί για πένα, κέντησε με τρανές μορφές τα ακρογιάλια και τα κάστρα της Ελληνικής Ιστορίας! Τη Μνήμη του ¨Εθνους! Δείχνοντας το σωστό μονοπάτι του Ελληνισμού!
Ο Παύλος Βρέλλης, ζωντάνεψε στο δικό του «Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας» και τους Ηπειρώτες Ευεργέτες, που τόσο θαύμαζε, χωρίς ίσως να έχει συνειδητοποιήσει ότι και ο ίδιος είχε γίνει ένας πολύ μεγάλος, μοναδικός και αξεπέραστος Εθνικός Ευεργέτης της Ελληνικής Ιστορίας, ζωντανεύοντας το θρυλικό 1821, μα και το Έπος του 1940-41 και τόσα άλλα ακόμη!
  Παράλληλα άλλα έργα, προτομές και συνθέσεις του, κοσμούν ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του Εξωτερικού, καθώς και στην Πινακοθήκη Ιωαννίνων, ενώ κάποια από πέτρα και μάρμαρο στολίζουν και υμνούν την ηπειρώτικη γη!
   Για όλη αυτή την προσφορά του τιμήθηκε από την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας (1981), Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδας (1982), Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών (1984), Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (1991), Δήμο Ιωαννιτών (1992), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1992), Σύλλογο Ιωαννιτών Άγιος Γεώργιος (1992), 8η Μεραρχία (1993) και άλλους, αλλά όχι από την επίσημη πολιτεία, ούτε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ούτε από τη Βουλή των Ελλήνων, ούτε από την Ακαδημία Αθηνών, όπως θα ταίριαζε σε μια τέτοια, σπάνια, ασύγκριτη και δημιουργική μορφή, σε έναν μεγάλο Έλληνα, σε έναν μεγάλο δάσκαλο της τέχνης και της Ιστορίας μας!
Το έργο του ποτέ δεν προβλήθηκε στην πρώτη σελίδα, στα κεντρικά δελτία, στις «μεγάλες» εκπομπές, μα διαδόθηκε στόμα με στόμα από όλους τους Έλληνες! Από εκείνους που δίδαξε με το ήθος, τη σεμνότητα και το ανυπολόγιστης εθνικής και καλλιτεχνικής αξίας έργο του! Από αυτούς που γνώρισαν τις ρίζες και τους προγόνους τους μέσα από την ψυχή και τα χέρια του!
Ο Παύλος Βρέλλης, τις 23 Ιουλίου 2010 μ.Χ., έχοντας κλείσει τα 87 του χρόνια, ξεκίνησε με το τελευταίο κερί του για την αιωνιότητα! Για να συναντήσει από κοντά, όλους εκείνους τους ήρωες και Αγίους, που αγάπησε, θαύμασε, σμίλεψε και ύμνησε όσο κανείς!

Τον ευγνωμονούμε!
πηγή: ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ
https://simeiakairwn.wordpress.com