Οι καταστάσεις της ύλης σε αντιστοιχία με αυτές του ανθρώπου

Στη φύση αντιλαμβανόμαστε δια των αισθήσεων τρεις καταστάσεις της ύλης: την στερεά, την υγρή και την αέρια. (Τα υγρά και τα αέρια αποτελούν τα ρευστά). Στη στερεά κατάσταση η ύλη διατηρεί τον όγκο και το σχήμα, στην υγρή τον όγκο, αλλά όχι το σχήμα, ενώ στην αέρια ούτε τον όγκο, ούτε το σχήμα. Αυτό καθορίζεται από το ενεργειακό περιεχόμενο, τις δυνάμεις μεταξύ των δομικών συστατικών της ύλης και την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.

Ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά του ανθρώπου θα μπορούσαν να καταταγούν αντίστοιχα. 

Η καθημερινότητα μας δείχνει ότι η συμπεριφορά του ανθρώπου επηρεάζεται άμεσα από την αλληλεπίδρασή του με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, έντονες συνθήκες άγχους οδηγούν σε πιο απότομη και έντονη συμπεριφορά, νευρικότητα κ.α., τα οποία μόνο κάποιος που έχει προσεγμένο και πνευματικό βίο μπορεί να ελέγξει και να χαλιναγωγήσει αποτελεσματικά, ώστε να μην είναι δύστροπος και επιβαρυντικός στους γύρω του. Τείνει, δηλαδή, να διατηρεί τον "όγκο" και το "σχήμα" του.

Αν όμως το άτομο είναι αδιάφορο για τα αποτελέσματα των πράξεών του και τις όποιες συνέπειές τους, είναι αναγκαίο να τεθούν όρια, όπως σε ένα ρευστό, υγρό ή αέριο, που το θέτουμε σε ένα κλειστό δοχείο. Με αυτό τον τρόπο διατηρεί τον "όγκο" του, δηλαδή το ιδιόμορφο του χαρακτήρα του, κι έτσι δεν μπορεί να εξαπλωθεί και να «εκμεταλλευτεί» τους γύρω του. Αυτή την εργασία την επιτελεί ο πνευματικός οδηγός του χριστιανού με την χάρη του Θεού και μέσω των μυστηρίων της Εκκλησίας.

Αυτός, άλλωστε, είναι και ο στόχος της ορθόδοξης χριστιανικής παιδείας και του πνευματικού βίου: ο έλεγχος των παθών, η αυτοσυγκράτηση και η σύνεση για το κοινό καλό, όπως προκύπτει από την αλληλεπίδραση των μελών της κοινωνίας, και όχι η άνευ ορίων επέκταση και συμπεριφορά, που διαμορφώνεται από ιδιοτελή κίνητρα.

Σπυρίδων Μολυβδίτης

για το ιστολόγιο https://ellasnafs.blogspot.gr/