“Αν γνωρίζεις τον εχθρό και γνωρίζεις και τον εαυτό σου, δεν
έχεις λόγο να φοβάσαι για την έκβαση εκατό αναμετρήσεων. Αν γνωρίζεις
τον εαυτό σου, αλλά δεν γνωρίζεις τον εχθρό, για κάθε νίκη που κάνεις,
θα υφίστασαι και μια ήττα. Αν δεν γνωρίζεις, ούτε τον εχθρό, ούτε και
τον εαυτό σου, θα υποκύπτεις σε κάθε μάχη”.
Σουν Τζου Δεν ξέρουμε αν οι πραξικοπηματίες στρατιωτικοί -και οι πολιτικοί ταγοί τους- καθώς και ο Ερντογάν, έχουν διαβάσει τον σπουδαίο Κινέζο, εκ του αποτελέσματος όμως, μάλλον ο Τούρκος πρόεδρος ήξερε καλύτερα τον εαυτό του. Εκεί που φαίνεται ότι απέτυχαν οι πραξικοπηματίες, δεν είναι τόσο ότι δεν κατάφεραν να κλείσουν στα σπίτια τους τους οπαδούς του Ερντογάν -που παρ' ολίγον θα έπεφτε- τις ισλαμικές "πολιτοφυλακές" του, και να εξουδετερώσουν την αστυνομία, η οποία αρχικά, όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, ήταν κυριολεκτικά παγωμένη, όσο ότι δεν βρήκαν καμιά υποστήριξη από τα αντι-Ερντογάν στρώματα της τουρκικής κοινωνίας (ειδικά στην Πόλη).
Ορισμένοι από τους παράγοντες, είναι οι εξής:
-Η "γενιά του πάρκου Γκεζί" τους γύρισε την πλάτη, διότι απλά δεν έχει καμιά σχέση μαζί τους, αλλά αντίθετα είναι εναντίον τους. Όπως, άλλωστε, και οι στρατιωτικοί είναι εχθρικοί σε αυτές τις "νεωτεριστικές"- προοδευτικές τάσεις. Εξάλλου, με εξαίρεση κάποια στρατιωτικά κινήματα διεθνώς, τα περισσότερα είχαν αντιλαϊκά σημεία αναφοράς. Το ίδιο και τα πραξικοπήματα του τουρκικού στρατού, διαχρονικά.
-Παρόμοια αντίδραση παρατηρήθηκε και από τους εκπροσώπους των περισσοτέρων ΜΜΕ, της TV κυρίως, την οποία ο Ερντογάν είχε προσπαθήσει με ακραίους τρόπους να τα ελέγξει. Παρά αυτά και αυτοί γύρισαν την πλάτη στους πραξικοπηματίες.
-Παντελώς αμέτοχο φαίνεται πως ήταν και το τεράστιο κουρδικό στοιχείο που ζει στην Τουρκία. Και πως να μην είναι, όταν ξέρουν ότι μετά από κάθε πραξικόπημα ένθεν κακείθεν, πολιτικό ή στρατιωτικό, τους πρώτους που συλλαμβάνουν, είναι οι Κούρδοι πολιτικοί παράγοντες;
-Κοντολογίς, κανένα από αυτά τα ιδιαιτέρως δυναμικά και κινητικά κομμάτια της τουρκικής κοινωνίας, δεν μπήκε στο δίλημμα “στρατιωτική δικτατορία”, έστω και light, ή “Συνταγματική απολυταρχία”. Ενδεχομένως, αυτή θα είναι η επόμενη μάχη που θα κληθεί να δώσει ο Ερντογάν: Θα γίνει η Τουρκία μια αμιγώς “ανατολίτικη” δύναμη, με απολυταρχικό - προσωποπαγές καθεστώς και ισλαμοποίηση της κοινωνίας, ή θα προχωρήσει σε κινήσεις εκδημοκρατισμού, σεβασμού στα δικαιώματα μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, στο δικαίωμα έκφρασης και δημοκρατίας στα ΜΜΕ; Όσο κι αν χαρακτηρίζει αυτούς τους αντιπάλους του, “αμερικανοκίνητους”, για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης, εκεί έχει ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα.
Πραξικόπημα οπερέτα;
Ως προς το εάν ήταν καλά ή κακά οργανωμένο το πραξικόπημα, μην κρίνουμε μόνο εκ του αποτελέσματος. Φαίνεται πως είχε πρόβλημα, αλλά ας περιμένουμε περισσότερα στοιχεία. Μέχρι τώρα ξέρουμε ότι ήταν πρώην και νυν υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. O Ερντογάν, ήδη από προχθές τη νύκτα, στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, είχε “φωτογραφίσει” μέλη της ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας, όταν είπε ότι “τα F-16 τα αγοράσαμε για την άμυνα της χώρας και όχι για να στρέφονται εναντίον μου”. Η πραγματικότητα είναι, όμως, ότι οι πραξικοπηματίες προέρχονταν από όλα τα Σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Γι' αυτό, θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τα εξής:
-Σίγουρα δεν υπήρχε η μαζική συμμετοχή αξιωματικών που υπήρχε σε πραξικοπήματα του παρελθόντος. Έχουν συλληφθεί, ωστόσο, πάνω από χίλιοι στρατιωτικοί, ασχέτως αν είχαν ενεργό ή μη συμμετοχή, ή ο Ερντογάν ήδη βρήκε την ευκαιρία να αρχίσει μαζικές εκκαθαρίσεις. Όπως και να' χει, αυτό δείχνει ότι στην πραγματικότητα οι "οπαδοί" των πραξικοπηματιών, που θεωρούν ότι ο Ερντογάν έχει καταστρέψει τη χώρα, είναι αρκετές χιλιάδες αξιωματικοί. Με αυτούς θα κληθεί να τα βάλει τώρα ο Ερντογάν, έχοντας το πάνω χέρι (και με την καθιέρωση "Προεδρικής" δημοκρατίας). Αλλά θα πάρει χρόνο και θα είναι επώδυνο για τις κρατικές - στρατιωτικές δομές στη γείτονα. Ήδη, οι εικόνες, “πολίτες” - φανατικοί οπαδοί του Ερντογάν και ισλαμιστές- να κτυπάνε στρατιώτες, ή οι φωτογραφίες των σκοτωμένων στρατιωτικών, αυτό τον στόχο έχει: Να παραδειγματίσει, να στείλει μήνυμα του τι θα ακολουθήσει, και να πει ότι εδώ τελειώνει η εξουσία των στρατιωτικών στην Τουρκία. Λέγεται επίσης ότι ξηλώνονται και χιλιάδες δικαστικοί. Βασικός αντι-Ερντογάν πυλώνας. Τα ίδια μάλλον θα γίνουν και σε άλλους τομείς. Τίποτα δεν θα θυμίζει το πριν στην Τουρκία, αλλά θα πάρει καιρό, με άγνωστα αποτελέσματα.
-Οι πραξικοπηματίες δεν κατάφεραν ούτε να πιάσουν με τις πυτζάμες την πολιτική ηγεσία περί τον Ερντογάν, και τον ίδιον. Λέγεται μάλιστα ότι καθυστέρησαν να βομβαρδίσουν το σημείο που βρισκόταν ο Τούρκος πρόεδρος (οι φιλο-Ερντογάν ισχυρίζονται τώρα ότι έπιασαν τον πιλότο που βομβάρδισε, αλλά κανένα πειστήριο δεν έχουν δώσει). Παρά ταύτα, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, και μάλιστα όσοι επρόσκειντο στον Ερντογάν, σε μεγάλο βαθμό είχε πέσει εξ' αρχής στα χέρια των πραξικοπηματιών. Να σημειωθεί, όπως αναφέρουν ελληνικοί διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι, ότι “συμμαχικές” υπηρεσίες πληροφοριών, καθώς και τα τεχνικά μέσα που διαθέτουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και οι ΝΑΤΟϊκές, ήδη από χτες νωρίς το απόγευμα καταγράφονταν κινήσεις τουρκικών στρατευμάτων στο εσωτερικό της χώρας. Άπαντες ήξεραν λοιπόν ότι κάτι συμβαίνει δίπλα. Από τότε μέχρι να αρχίσει να ξεκαθαρίζει η κατάσταση, πέρασαν πάνω από δέκα ώρες.
-Εντύπωση προκαλεί ότι δεν είδαμε ιδιαιτέρως βίαιες αντιδράσεις εκ μέρους των στρατιωτικών δυνάμεων που βγήκαν στους δρόμους. Και πως θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό, απλοί κληρωτοί, που, όταν τους την “έπεφταν” πολίτες-διαδηλωτές, αυτοί τα έχαναν και κάποιοι μάλιστα περνούσαν με το μέρος των διαδηλωτών; Συνήθως, την κρίσιμη “βρώμικη δουλειά”, όπως είναι γνωστό, την αναλαμβάνουν “λεγεωνάριοι” - πιστοί στους πραξικοπηματίες, ως επί το πλείστον προερχόμενοι από τις Ειδικές Δυνάμεις, που με καταδρομικές καταλαμβάνουν σύντομα τον έναν στόχο κατόπιν του άλλου. Μήπως, λοιπόν, οι πραξικοπηματίες αξιωματικοί δεν είχαν πάει αποφασισμένοι για να προκαλέσουν χιλιάδες νεκρούς (εικόνες εμφυλίου πολέμου) ή δεν ήθελαν να κάνουν κάτι τέτοιο; Μήπως περίμεναν και άλλες κινήσεις στρατευμάτων ή και "υποστήριξη" έξωθεν; Μήπως τέλος είχαν την ψευδαίσθηση ότι δεν θα υπάρξει αντίσταση; Εάν αντιμετώπιζαν με ακραία σκληρότητα τις αντιδράσεις, ίσως η χθεσινή μέρα να μην είχε ξημερώσει όπως ξημέρωσε στην Τουρκία. Να σημειωθεί, τέλος, πως ο εξωτερικός παράγων (ΗΠΑ, ΕΕ, κ.λ.π.), μόνον όταν άρχισε να ξεκαθαρίζει το πράμα, έβγαλε ανακοινώσεις στήριξης της ... “Δημοκρατίας” στην Τουρκία. Για τον ρόλο ή μη της Δύσης στο πραξικόπημα, αν και είναι πολύ νωρίς να πει κανείς κάτι, σίγουρο είναι ότι η Ουάσιγκτον διόλου συμπαθούσε τον Ερντογάν.
-Αρχικά, πάντως, οι πραξικοπηματίες είχαν κερδίσει τον επικοινωνιακό πόλεμο, αφού στην Τουρκία και σε όλο τον κόσμο μεταδίδονταν εικόνες με τάνκς στους δρόμους και στο αεροδρόμιο της Πόλης, με -γενικά "ψύχραιμους" στρατιώτες, γύρω τους. Το πλεονέκτημα αυτό άρχισε σταδιακά να χάνεται, μέχρι που εξανεμίστηκε. Είναι οι παραπάνω λόγοι ή, όπως οι οπαδοί της “θεωρίας του σκηνοθετημένου πραξικοπήματος”, ήταν ναρκοθετημένο εξ' αρχής από το “σύστημα Ερντογάν”; Δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι και ο καλύτερος πολιτικός στον κόσμο, αφήνοντας τα τάνκς να βγουν στο δρόμο, είναι σίγουρος ότι θα μπορέσει μετά να τα μαζέψει και να τα γυρίσει στους στρατώνες. Όμως, ότι το “σύστημα Ερντογάν”, ευρισκόμενο τόσα χρόνια στην εξουσία έχει καταφέρει να δημιουργήσει σοβαρά ρήγματα εντός του “συστήματος των στρατιωτικών” και των πολιτικών που το στηρίζουν, πρέπει να θεωρείται βέβαιον.
-Οι πραξικοπηματίες καθυστέρησαν ακόμη και να καταλάβουν τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Μάλιστα, ενώ είχαν καταλάβει το κρατικό, από το CNN Τούρκ, από κινητό τηλέφωνο, έβγαινε στον αέρα ο Ερντογάν. Μειωτικό μεν για τον ίδιο, που έδειχνε ότι δεν ήλεγχε την κατάσταση, και γι’ αυτό επικίνδυνο για το εάν θα κατάφερνε να ξαναπάρει το πάνω χέρι, αλλά ήταν μια ικανή απόδειξη ότι ήταν ζωντανός. Κάτι που επίσης συνέβαλε στο να κατέβει κόσμος στο δρόμο. Να σημειωθεί πως το CNN το κατέλαβαν οι πραξικοπηματίες, ενώ ήδη οι φιλο-Ερντογάν είχαν ανακαταλάβει το κρατικό κανάλι.
Γενικότερα, στην αποτυχία του πραξικοπήματος φαίνεται ότι συνέβαλαν και οι εξής παράγοντες:
-Η μακρόχρονη παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία που έχει αλλάξει πολλά στους συσχετισμούς των δυνάμεων εξουσίας εντός της χώρας. Ήδη, μόλις πρόσφατα είχε ξεκινήσει νέο γύρο εκκαθαρίσεων στις ΕΔ.
-Όπως όλα δείχνουν, δεν έχουν αλλάξει πολλά μόνο στις ΕΔ, αλλά και συνολικά, βαθιά στη νοοτροπία της τουρκικής κοινωνίας. Ύστερα, επί εποχής Ερντογάν, έχουμε μια θεαματική καλυτέρευση του επιπέδου ζωής του πληθυσμού, καλυτέρευση των οικονομικών δεικτών, και αρκετό κοινωνικό κράτος που επενδύεται με την ιδεολογία του light ισλάμ. Να προστεθεί σε αυτά, η δαιμονοποίηση του εσωτερικού και του εξωτερικού εχθρού (Κούρδοι, τζιχαντιστές, πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις, Συρία, οι "κακοί" Αμερικάνοι, Εβραίοι, κ.ο.κ.).
-Ξέρουμε ότι τα πραξικοπήματα έρχονται και “δένουν” σε περιόδους που το πολιτικό σύστημα είναι διαλυμένο, και υπάρχει τεράστια δυσαρέσκεια από μεγάλη μερίδα όλων των θεσμικών πυλώνων του κράτους, και βέβαια των υπηρεσιών δημόσιας τάξης και άμυνας. Πολλά από αυτά τα στοιχεία υπήρξαν στην Τουρκία. Απανωτές βομβιστικές ενέργειες, πολεμικές επιχειρήσεις εντός και εκτός χώρας, με αποτέλεσμα τεράστια οικονομικά προβλήματα ιδίως στην “τουριστική βιομηχανία”, θεαματική χειροτέρευση των σχέσεων με τη Ρωσία, επίσης με μεγάλες οικονομικές και εμπορικές συνέπειες, εκατομμύρια πρόσφυγες, δυσαρέσκεια προς την ηγεσία Ερντογάν από τη Δύση, ειδικά τις ΗΠΑ, κ.λ.π. Δηλαδή, πρωτοφανών διαστάσεων προβλήματα. Διάλυση του πολιτικού συστήματος, πάντως, δεν φαινόταν να υπάρχει. Τουναντίον, το “σύστημα Ερντογάν” καλά κρατούσε. Αλλά και η οικονομία, παρά τους σοβαρούς κραδασμούς, δεν αντιμετώπιζε ανεπανόρθωτους κινδύνους. Επίσης, όσον αφορά τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων, στο εσωτερικό της χώρας, δεν ήταν η πρώτη φορά που έκανε κάτι τέτοιο η Άγκυρα. Υπήρχαν και χειρότερα στο παρελθόν, όταν μάλιστα στα πάνω τους ήταν οι στρατιωτικοί. Προφανώς, υπήρχαν πολλές “αφορμές” για να στήσουν πραξικόπημα οι στρατιωτικοί, αλλά υπήρχαν και πολλοί παράγοντες που δεν τους ωφελούσαν. Και το κυριότερο είναι ότι ακόμα και οι αντι-Ερντογάν, επουδενί θα στήριζαν τους στρατιωτικούς.
Πραξικοπηματίες στην Ελλάδα
Η ειρωνεία είναι ότι αυτοί που καθημερινώς προβαίνουν σε συστηματικές παραβάσεις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, είναι αυτοί που ήλθαν να ζητήσουν άσυλο από τη χώρα μας. Είναι τα παράδοξα των καιρών. Παράλληλα, όμως, δείχνει και το βαθύ ρήγμα που πλέον έχει δημιουργηθεί στην Τουρκία. Για να επουλωθούν τα τραύματα στη γείτονα -αν επουλωθούν- θα περάσει χρόνος. Και αυτό, αναμφισβήτητα είναι υπέρ της Ελλάδας. Ανεξαρτήτως αν ο Ερντογάν ισχυροποιηθεί ή όχι. Τα πράγματα και για τον ίδιον, κάθε άλλο παρά περίπατος θα είναι, ακόμα και χωρίς το αγκάθι των στρατιωτικών.
Όπως και να' χει, η Αθήνα φαίνεται πως έχει κιόλας αποφασίσει να κάνει “δωράκι” στον Ερντογάν, και να του παραδώσει τους οκτώ πραξικοπηματίες που παραδόθηκαν με ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη. Από τις έως τώρα πληροφορίες, και τις καταθέσεις που έχουν δώσει στην Αστυνομία, δεν φαίνεται να είναι από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος, ούτε και να έχουν παίξει κάποιον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτό. Οι βαθμοί τους είναι ταγματάρχες, λοχαγοί και άλλοι χαμηλόβαθμοι. Η Αθήνα φαίνεται ότι θα τηρήσει όλες τις “νόμιμες” διαδικασίες. Το αίτημά τους για παροχή ασύλου, θα εξεταστεί από την Επιτροπή Ασύλου, αλλά, το πιθανότερο, η απάντηση θα είναι αρνητική. Άρα, σε μερικές ημέρες θα βρίσκονται στα κελιά του Ερντογάν. Προφανώς, η κυβέρνηση είναι πεπεισμένη για τη “νίκη” Ερντογάν και δεν θέλει να τα χαλάσει μαζί του, ειδικά για κάποιους πραξικοπηματίες.
Βέβαια, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως στην Αίγυπτο, όπου οι πραξικοπηματίες κατέσφαξαν τους ισλαμιστές και πήραν την εξουσία, δεν αντιμετωπίζονται έτσι. Παρά τις κατά καιρούς διαμαρτυρίες από πολιτικούς και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δύση, άπαντες -μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- στηρίζουν το Κάϊρο και τον Αλ Σίσι. Ως συνήθως, δυο μέτρα και δυο σταθμά στη διεθνή πολιτική. Και σίγουρα, αν οι Τούρκοι πραξικοπηματίες κέρδιζαν, το πιθανότερο, την ίδια “θετική” αντιμετώπιση θα είχαν.
Ελληνο-τουρκικά
Το μείζον ερώτημα είναι εάν, μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, η Τουρκία θα βάλει πλώρη για την Ανατολή, δίπλα στην Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν, κ.ο.κ., ή θα θέλει να “πατάει” στη Δύση. Είναι βασικό μέλος του ΝΑΤΟ, άλλωστε. 'Η, όπως εδώ και δεκαετίες κάνει, να πατάει με τα δυο πόδια σε δυο βάρκες. Με το μοντέλο του “σουλτάνου” -προσωποπαγούς, αυταρχικής προεδρικής εξουσίας- που θέλει να φτιάξει ο Ερντογάν, είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να συμβιβαστεί η Δύση και ειδικά η ΕΕ. Όπως και να’ χει, στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας δεν θα αλλάξουν πολλά. Το Κυπριακό, το πιθανότερο είναι να πάει πίσω, και ίσως να υπάρξει ένα διάλειμμα στις προκλήσεις. Κατά τα λοιπά, απρόβλεπτα μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα στο Μεταναστευτικό, αφού, ανά πάσα στιγμή, ο Ερντογάν μπορεί να “απελευθερώσει” τα εκατομμύρια προσφύγων που υπάρχουν απέναντι. Ειδικά, αν αποφασίσει να γίνει μια “ανατολίτικη δύναμη” και να γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τη Δύση.
Ήδη, πάντως, μετά και το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι ερωτοτροπίες με τη Μόσχα δεν έχουν σταματήσει. Τα “παπαγαλάκια”, μάλιστα, διαχέουν ότι μεταξύ των πραξικοπηματιών, ήταν και ο πιλότος που έριξε το ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος, και, ως εκ τούτου, “εμείς είμαστε οι καλοί που δεν θέλαμε να χαλάσουμε τις σχέσεις μας με τους Ρώσους, αλλά οι κακοί στρατιωτικοί”. Να σημειωθεί, ωστόσο, πως εδώ και μήνες, ειδικά μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών κατέφθαναν αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες υπήρξε σοβαρό πρόβλημα ανάμεσα σε σημαντική μερίδα στρατιωτικών με την πολιτική ηγεσία. Φαίνεται πως, τελικώς, είχαν βάση αυτές οι πληροφορίες, αν και παραμένει θολό που σταματάει το “ανεξέλεγκτο” των στρατιωτικών και που αρχίζει η “κοινή εθνική γραμμή” στρατιωτικών – Ερντογάν.
Άκρως σημαντικό είναι, τέλος, ότι τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχει βάλει μπροστά η Τουρκία για τα επόμενα χρόνια, θα την καταστήσουν μια απόλυτη περιφερειακή δύναμη. Και μην έχουμε ψευδαισθήσεις, αυτά τα προγράμματα δεν είναι μόνον αποφάσεις των στρατιωτικών, αλλά και του ίδιου του Ερντογάν, που θέλει να συνδυάσει την πολιτική και γεωπολιτική ενδυνάμωσή του με τη στρατιωτική. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αδυνατεί ακόμα και να συντηρήσει τις βασικές στρατηγικές δυνάμεις της (αεροπορία, ναυτικό, αντιαεροπορικά συστήματα κ.ο.κ.). Ως εκ τούτου, οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι.
Η “ανάσα” που έδωσε το πραξικόπημα και το χάος στην Τουρκία, πρέπει να θεωρούνται προσωρινά. Αντίθετα, οι προκλήσεις που έπονται, όπως όλα δείχνουν, θα είναι πολύ μεγαλύτερες απ' ότι σήμερα. Η κατάσταση στην Τουρκία, μάλιστα, δεν αποκλείεται να επιδεινώσει ακόμα περισσότερο το αιματηρό χάος στη Μέση Ανατολή, και στην ευρύτερη γειτονιά μας. Εξάλλου, και η ίδια η Τουρκία είναι βαθιά εγκλωβισμένη στην παγίδα της φλεγόμενης περιοχής. Κι όλα αυτά τη στιγμή που η Δύση (ΗΠΑ, αλλά κυρίως η ΕΕ) δεν φαίνονται να είναι έτοιμες, ούτε στρατιωτικά, ούτε πολιτικά, για να εξομαλύνουν τα πράγματα. Η δε Μόσχα, ενδεχομένως να τρίβει τα χέρια της με τις εξελίξεις στην Τουρκία και με την αδυναμία της Δύσης να παρέμβει ουσιαστικά τόσο στη Μ.Ανατολή, όσο και στην Αν.Ευρώπη. Πολλοί στη Μόσχα θεωρούν ότι έτσι η Ρωσία παίρνει μια ανάσα, πόσο μάλλον που πιστεύουν ότι, μετά τον Ερντογάν, ο επόμενος “στόχος” ανατροπής ήταν ο Πούτιν. Στο μεταξύ, οι αμερικανικές εκλογές είναι ακόμα μακριά, ενώ η ΕΕ βρίσκεται σε κατάσταση πολυδιάσπασης. Όλα αυτά δείχνουν ότι ήδη έχει ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, και προμηνύονται θύελλες.
Sukhoi
http://www.antinews.gr/action.read/antitheseis/i-tourkia-bgazei-ton-neo-kemal-atatourk-i-ellada-thelei-ton-neo-benizelo-tis/10.108878
Σουν Τζου Δεν ξέρουμε αν οι πραξικοπηματίες στρατιωτικοί -και οι πολιτικοί ταγοί τους- καθώς και ο Ερντογάν, έχουν διαβάσει τον σπουδαίο Κινέζο, εκ του αποτελέσματος όμως, μάλλον ο Τούρκος πρόεδρος ήξερε καλύτερα τον εαυτό του. Εκεί που φαίνεται ότι απέτυχαν οι πραξικοπηματίες, δεν είναι τόσο ότι δεν κατάφεραν να κλείσουν στα σπίτια τους τους οπαδούς του Ερντογάν -που παρ' ολίγον θα έπεφτε- τις ισλαμικές "πολιτοφυλακές" του, και να εξουδετερώσουν την αστυνομία, η οποία αρχικά, όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, ήταν κυριολεκτικά παγωμένη, όσο ότι δεν βρήκαν καμιά υποστήριξη από τα αντι-Ερντογάν στρώματα της τουρκικής κοινωνίας (ειδικά στην Πόλη).
Ορισμένοι από τους παράγοντες, είναι οι εξής:
-Η "γενιά του πάρκου Γκεζί" τους γύρισε την πλάτη, διότι απλά δεν έχει καμιά σχέση μαζί τους, αλλά αντίθετα είναι εναντίον τους. Όπως, άλλωστε, και οι στρατιωτικοί είναι εχθρικοί σε αυτές τις "νεωτεριστικές"- προοδευτικές τάσεις. Εξάλλου, με εξαίρεση κάποια στρατιωτικά κινήματα διεθνώς, τα περισσότερα είχαν αντιλαϊκά σημεία αναφοράς. Το ίδιο και τα πραξικοπήματα του τουρκικού στρατού, διαχρονικά.
-Παρόμοια αντίδραση παρατηρήθηκε και από τους εκπροσώπους των περισσοτέρων ΜΜΕ, της TV κυρίως, την οποία ο Ερντογάν είχε προσπαθήσει με ακραίους τρόπους να τα ελέγξει. Παρά αυτά και αυτοί γύρισαν την πλάτη στους πραξικοπηματίες.
-Παντελώς αμέτοχο φαίνεται πως ήταν και το τεράστιο κουρδικό στοιχείο που ζει στην Τουρκία. Και πως να μην είναι, όταν ξέρουν ότι μετά από κάθε πραξικόπημα ένθεν κακείθεν, πολιτικό ή στρατιωτικό, τους πρώτους που συλλαμβάνουν, είναι οι Κούρδοι πολιτικοί παράγοντες;
-Κοντολογίς, κανένα από αυτά τα ιδιαιτέρως δυναμικά και κινητικά κομμάτια της τουρκικής κοινωνίας, δεν μπήκε στο δίλημμα “στρατιωτική δικτατορία”, έστω και light, ή “Συνταγματική απολυταρχία”. Ενδεχομένως, αυτή θα είναι η επόμενη μάχη που θα κληθεί να δώσει ο Ερντογάν: Θα γίνει η Τουρκία μια αμιγώς “ανατολίτικη” δύναμη, με απολυταρχικό - προσωποπαγές καθεστώς και ισλαμοποίηση της κοινωνίας, ή θα προχωρήσει σε κινήσεις εκδημοκρατισμού, σεβασμού στα δικαιώματα μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, στο δικαίωμα έκφρασης και δημοκρατίας στα ΜΜΕ; Όσο κι αν χαρακτηρίζει αυτούς τους αντιπάλους του, “αμερικανοκίνητους”, για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης, εκεί έχει ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα.
Πραξικόπημα οπερέτα;
Ως προς το εάν ήταν καλά ή κακά οργανωμένο το πραξικόπημα, μην κρίνουμε μόνο εκ του αποτελέσματος. Φαίνεται πως είχε πρόβλημα, αλλά ας περιμένουμε περισσότερα στοιχεία. Μέχρι τώρα ξέρουμε ότι ήταν πρώην και νυν υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. O Ερντογάν, ήδη από προχθές τη νύκτα, στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, είχε “φωτογραφίσει” μέλη της ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας, όταν είπε ότι “τα F-16 τα αγοράσαμε για την άμυνα της χώρας και όχι για να στρέφονται εναντίον μου”. Η πραγματικότητα είναι, όμως, ότι οι πραξικοπηματίες προέρχονταν από όλα τα Σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Γι' αυτό, θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τα εξής:
-Σίγουρα δεν υπήρχε η μαζική συμμετοχή αξιωματικών που υπήρχε σε πραξικοπήματα του παρελθόντος. Έχουν συλληφθεί, ωστόσο, πάνω από χίλιοι στρατιωτικοί, ασχέτως αν είχαν ενεργό ή μη συμμετοχή, ή ο Ερντογάν ήδη βρήκε την ευκαιρία να αρχίσει μαζικές εκκαθαρίσεις. Όπως και να' χει, αυτό δείχνει ότι στην πραγματικότητα οι "οπαδοί" των πραξικοπηματιών, που θεωρούν ότι ο Ερντογάν έχει καταστρέψει τη χώρα, είναι αρκετές χιλιάδες αξιωματικοί. Με αυτούς θα κληθεί να τα βάλει τώρα ο Ερντογάν, έχοντας το πάνω χέρι (και με την καθιέρωση "Προεδρικής" δημοκρατίας). Αλλά θα πάρει χρόνο και θα είναι επώδυνο για τις κρατικές - στρατιωτικές δομές στη γείτονα. Ήδη, οι εικόνες, “πολίτες” - φανατικοί οπαδοί του Ερντογάν και ισλαμιστές- να κτυπάνε στρατιώτες, ή οι φωτογραφίες των σκοτωμένων στρατιωτικών, αυτό τον στόχο έχει: Να παραδειγματίσει, να στείλει μήνυμα του τι θα ακολουθήσει, και να πει ότι εδώ τελειώνει η εξουσία των στρατιωτικών στην Τουρκία. Λέγεται επίσης ότι ξηλώνονται και χιλιάδες δικαστικοί. Βασικός αντι-Ερντογάν πυλώνας. Τα ίδια μάλλον θα γίνουν και σε άλλους τομείς. Τίποτα δεν θα θυμίζει το πριν στην Τουρκία, αλλά θα πάρει καιρό, με άγνωστα αποτελέσματα.
-Οι πραξικοπηματίες δεν κατάφεραν ούτε να πιάσουν με τις πυτζάμες την πολιτική ηγεσία περί τον Ερντογάν, και τον ίδιον. Λέγεται μάλιστα ότι καθυστέρησαν να βομβαρδίσουν το σημείο που βρισκόταν ο Τούρκος πρόεδρος (οι φιλο-Ερντογάν ισχυρίζονται τώρα ότι έπιασαν τον πιλότο που βομβάρδισε, αλλά κανένα πειστήριο δεν έχουν δώσει). Παρά ταύτα, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, και μάλιστα όσοι επρόσκειντο στον Ερντογάν, σε μεγάλο βαθμό είχε πέσει εξ' αρχής στα χέρια των πραξικοπηματιών. Να σημειωθεί, όπως αναφέρουν ελληνικοί διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι, ότι “συμμαχικές” υπηρεσίες πληροφοριών, καθώς και τα τεχνικά μέσα που διαθέτουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και οι ΝΑΤΟϊκές, ήδη από χτες νωρίς το απόγευμα καταγράφονταν κινήσεις τουρκικών στρατευμάτων στο εσωτερικό της χώρας. Άπαντες ήξεραν λοιπόν ότι κάτι συμβαίνει δίπλα. Από τότε μέχρι να αρχίσει να ξεκαθαρίζει η κατάσταση, πέρασαν πάνω από δέκα ώρες.
-Εντύπωση προκαλεί ότι δεν είδαμε ιδιαιτέρως βίαιες αντιδράσεις εκ μέρους των στρατιωτικών δυνάμεων που βγήκαν στους δρόμους. Και πως θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό, απλοί κληρωτοί, που, όταν τους την “έπεφταν” πολίτες-διαδηλωτές, αυτοί τα έχαναν και κάποιοι μάλιστα περνούσαν με το μέρος των διαδηλωτών; Συνήθως, την κρίσιμη “βρώμικη δουλειά”, όπως είναι γνωστό, την αναλαμβάνουν “λεγεωνάριοι” - πιστοί στους πραξικοπηματίες, ως επί το πλείστον προερχόμενοι από τις Ειδικές Δυνάμεις, που με καταδρομικές καταλαμβάνουν σύντομα τον έναν στόχο κατόπιν του άλλου. Μήπως, λοιπόν, οι πραξικοπηματίες αξιωματικοί δεν είχαν πάει αποφασισμένοι για να προκαλέσουν χιλιάδες νεκρούς (εικόνες εμφυλίου πολέμου) ή δεν ήθελαν να κάνουν κάτι τέτοιο; Μήπως περίμεναν και άλλες κινήσεις στρατευμάτων ή και "υποστήριξη" έξωθεν; Μήπως τέλος είχαν την ψευδαίσθηση ότι δεν θα υπάρξει αντίσταση; Εάν αντιμετώπιζαν με ακραία σκληρότητα τις αντιδράσεις, ίσως η χθεσινή μέρα να μην είχε ξημερώσει όπως ξημέρωσε στην Τουρκία. Να σημειωθεί, τέλος, πως ο εξωτερικός παράγων (ΗΠΑ, ΕΕ, κ.λ.π.), μόνον όταν άρχισε να ξεκαθαρίζει το πράμα, έβγαλε ανακοινώσεις στήριξης της ... “Δημοκρατίας” στην Τουρκία. Για τον ρόλο ή μη της Δύσης στο πραξικόπημα, αν και είναι πολύ νωρίς να πει κανείς κάτι, σίγουρο είναι ότι η Ουάσιγκτον διόλου συμπαθούσε τον Ερντογάν.
-Αρχικά, πάντως, οι πραξικοπηματίες είχαν κερδίσει τον επικοινωνιακό πόλεμο, αφού στην Τουρκία και σε όλο τον κόσμο μεταδίδονταν εικόνες με τάνκς στους δρόμους και στο αεροδρόμιο της Πόλης, με -γενικά "ψύχραιμους" στρατιώτες, γύρω τους. Το πλεονέκτημα αυτό άρχισε σταδιακά να χάνεται, μέχρι που εξανεμίστηκε. Είναι οι παραπάνω λόγοι ή, όπως οι οπαδοί της “θεωρίας του σκηνοθετημένου πραξικοπήματος”, ήταν ναρκοθετημένο εξ' αρχής από το “σύστημα Ερντογάν”; Δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι και ο καλύτερος πολιτικός στον κόσμο, αφήνοντας τα τάνκς να βγουν στο δρόμο, είναι σίγουρος ότι θα μπορέσει μετά να τα μαζέψει και να τα γυρίσει στους στρατώνες. Όμως, ότι το “σύστημα Ερντογάν”, ευρισκόμενο τόσα χρόνια στην εξουσία έχει καταφέρει να δημιουργήσει σοβαρά ρήγματα εντός του “συστήματος των στρατιωτικών” και των πολιτικών που το στηρίζουν, πρέπει να θεωρείται βέβαιον.
-Οι πραξικοπηματίες καθυστέρησαν ακόμη και να καταλάβουν τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Μάλιστα, ενώ είχαν καταλάβει το κρατικό, από το CNN Τούρκ, από κινητό τηλέφωνο, έβγαινε στον αέρα ο Ερντογάν. Μειωτικό μεν για τον ίδιο, που έδειχνε ότι δεν ήλεγχε την κατάσταση, και γι’ αυτό επικίνδυνο για το εάν θα κατάφερνε να ξαναπάρει το πάνω χέρι, αλλά ήταν μια ικανή απόδειξη ότι ήταν ζωντανός. Κάτι που επίσης συνέβαλε στο να κατέβει κόσμος στο δρόμο. Να σημειωθεί πως το CNN το κατέλαβαν οι πραξικοπηματίες, ενώ ήδη οι φιλο-Ερντογάν είχαν ανακαταλάβει το κρατικό κανάλι.
Γενικότερα, στην αποτυχία του πραξικοπήματος φαίνεται ότι συνέβαλαν και οι εξής παράγοντες:
-Η μακρόχρονη παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία που έχει αλλάξει πολλά στους συσχετισμούς των δυνάμεων εξουσίας εντός της χώρας. Ήδη, μόλις πρόσφατα είχε ξεκινήσει νέο γύρο εκκαθαρίσεων στις ΕΔ.
-Όπως όλα δείχνουν, δεν έχουν αλλάξει πολλά μόνο στις ΕΔ, αλλά και συνολικά, βαθιά στη νοοτροπία της τουρκικής κοινωνίας. Ύστερα, επί εποχής Ερντογάν, έχουμε μια θεαματική καλυτέρευση του επιπέδου ζωής του πληθυσμού, καλυτέρευση των οικονομικών δεικτών, και αρκετό κοινωνικό κράτος που επενδύεται με την ιδεολογία του light ισλάμ. Να προστεθεί σε αυτά, η δαιμονοποίηση του εσωτερικού και του εξωτερικού εχθρού (Κούρδοι, τζιχαντιστές, πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις, Συρία, οι "κακοί" Αμερικάνοι, Εβραίοι, κ.ο.κ.).
-Ξέρουμε ότι τα πραξικοπήματα έρχονται και “δένουν” σε περιόδους που το πολιτικό σύστημα είναι διαλυμένο, και υπάρχει τεράστια δυσαρέσκεια από μεγάλη μερίδα όλων των θεσμικών πυλώνων του κράτους, και βέβαια των υπηρεσιών δημόσιας τάξης και άμυνας. Πολλά από αυτά τα στοιχεία υπήρξαν στην Τουρκία. Απανωτές βομβιστικές ενέργειες, πολεμικές επιχειρήσεις εντός και εκτός χώρας, με αποτέλεσμα τεράστια οικονομικά προβλήματα ιδίως στην “τουριστική βιομηχανία”, θεαματική χειροτέρευση των σχέσεων με τη Ρωσία, επίσης με μεγάλες οικονομικές και εμπορικές συνέπειες, εκατομμύρια πρόσφυγες, δυσαρέσκεια προς την ηγεσία Ερντογάν από τη Δύση, ειδικά τις ΗΠΑ, κ.λ.π. Δηλαδή, πρωτοφανών διαστάσεων προβλήματα. Διάλυση του πολιτικού συστήματος, πάντως, δεν φαινόταν να υπάρχει. Τουναντίον, το “σύστημα Ερντογάν” καλά κρατούσε. Αλλά και η οικονομία, παρά τους σοβαρούς κραδασμούς, δεν αντιμετώπιζε ανεπανόρθωτους κινδύνους. Επίσης, όσον αφορά τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων, στο εσωτερικό της χώρας, δεν ήταν η πρώτη φορά που έκανε κάτι τέτοιο η Άγκυρα. Υπήρχαν και χειρότερα στο παρελθόν, όταν μάλιστα στα πάνω τους ήταν οι στρατιωτικοί. Προφανώς, υπήρχαν πολλές “αφορμές” για να στήσουν πραξικόπημα οι στρατιωτικοί, αλλά υπήρχαν και πολλοί παράγοντες που δεν τους ωφελούσαν. Και το κυριότερο είναι ότι ακόμα και οι αντι-Ερντογάν, επουδενί θα στήριζαν τους στρατιωτικούς.
Πραξικοπηματίες στην Ελλάδα
Η ειρωνεία είναι ότι αυτοί που καθημερινώς προβαίνουν σε συστηματικές παραβάσεις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, είναι αυτοί που ήλθαν να ζητήσουν άσυλο από τη χώρα μας. Είναι τα παράδοξα των καιρών. Παράλληλα, όμως, δείχνει και το βαθύ ρήγμα που πλέον έχει δημιουργηθεί στην Τουρκία. Για να επουλωθούν τα τραύματα στη γείτονα -αν επουλωθούν- θα περάσει χρόνος. Και αυτό, αναμφισβήτητα είναι υπέρ της Ελλάδας. Ανεξαρτήτως αν ο Ερντογάν ισχυροποιηθεί ή όχι. Τα πράγματα και για τον ίδιον, κάθε άλλο παρά περίπατος θα είναι, ακόμα και χωρίς το αγκάθι των στρατιωτικών.
Όπως και να' χει, η Αθήνα φαίνεται πως έχει κιόλας αποφασίσει να κάνει “δωράκι” στον Ερντογάν, και να του παραδώσει τους οκτώ πραξικοπηματίες που παραδόθηκαν με ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη. Από τις έως τώρα πληροφορίες, και τις καταθέσεις που έχουν δώσει στην Αστυνομία, δεν φαίνεται να είναι από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος, ούτε και να έχουν παίξει κάποιον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτό. Οι βαθμοί τους είναι ταγματάρχες, λοχαγοί και άλλοι χαμηλόβαθμοι. Η Αθήνα φαίνεται ότι θα τηρήσει όλες τις “νόμιμες” διαδικασίες. Το αίτημά τους για παροχή ασύλου, θα εξεταστεί από την Επιτροπή Ασύλου, αλλά, το πιθανότερο, η απάντηση θα είναι αρνητική. Άρα, σε μερικές ημέρες θα βρίσκονται στα κελιά του Ερντογάν. Προφανώς, η κυβέρνηση είναι πεπεισμένη για τη “νίκη” Ερντογάν και δεν θέλει να τα χαλάσει μαζί του, ειδικά για κάποιους πραξικοπηματίες.
Βέβαια, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως στην Αίγυπτο, όπου οι πραξικοπηματίες κατέσφαξαν τους ισλαμιστές και πήραν την εξουσία, δεν αντιμετωπίζονται έτσι. Παρά τις κατά καιρούς διαμαρτυρίες από πολιτικούς και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δύση, άπαντες -μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- στηρίζουν το Κάϊρο και τον Αλ Σίσι. Ως συνήθως, δυο μέτρα και δυο σταθμά στη διεθνή πολιτική. Και σίγουρα, αν οι Τούρκοι πραξικοπηματίες κέρδιζαν, το πιθανότερο, την ίδια “θετική” αντιμετώπιση θα είχαν.
Ελληνο-τουρκικά
Το μείζον ερώτημα είναι εάν, μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, η Τουρκία θα βάλει πλώρη για την Ανατολή, δίπλα στην Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν, κ.ο.κ., ή θα θέλει να “πατάει” στη Δύση. Είναι βασικό μέλος του ΝΑΤΟ, άλλωστε. 'Η, όπως εδώ και δεκαετίες κάνει, να πατάει με τα δυο πόδια σε δυο βάρκες. Με το μοντέλο του “σουλτάνου” -προσωποπαγούς, αυταρχικής προεδρικής εξουσίας- που θέλει να φτιάξει ο Ερντογάν, είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να συμβιβαστεί η Δύση και ειδικά η ΕΕ. Όπως και να’ χει, στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας δεν θα αλλάξουν πολλά. Το Κυπριακό, το πιθανότερο είναι να πάει πίσω, και ίσως να υπάρξει ένα διάλειμμα στις προκλήσεις. Κατά τα λοιπά, απρόβλεπτα μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα στο Μεταναστευτικό, αφού, ανά πάσα στιγμή, ο Ερντογάν μπορεί να “απελευθερώσει” τα εκατομμύρια προσφύγων που υπάρχουν απέναντι. Ειδικά, αν αποφασίσει να γίνει μια “ανατολίτικη δύναμη” και να γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τη Δύση.
Ήδη, πάντως, μετά και το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι ερωτοτροπίες με τη Μόσχα δεν έχουν σταματήσει. Τα “παπαγαλάκια”, μάλιστα, διαχέουν ότι μεταξύ των πραξικοπηματιών, ήταν και ο πιλότος που έριξε το ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος, και, ως εκ τούτου, “εμείς είμαστε οι καλοί που δεν θέλαμε να χαλάσουμε τις σχέσεις μας με τους Ρώσους, αλλά οι κακοί στρατιωτικοί”. Να σημειωθεί, ωστόσο, πως εδώ και μήνες, ειδικά μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών κατέφθαναν αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες υπήρξε σοβαρό πρόβλημα ανάμεσα σε σημαντική μερίδα στρατιωτικών με την πολιτική ηγεσία. Φαίνεται πως, τελικώς, είχαν βάση αυτές οι πληροφορίες, αν και παραμένει θολό που σταματάει το “ανεξέλεγκτο” των στρατιωτικών και που αρχίζει η “κοινή εθνική γραμμή” στρατιωτικών – Ερντογάν.
Άκρως σημαντικό είναι, τέλος, ότι τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχει βάλει μπροστά η Τουρκία για τα επόμενα χρόνια, θα την καταστήσουν μια απόλυτη περιφερειακή δύναμη. Και μην έχουμε ψευδαισθήσεις, αυτά τα προγράμματα δεν είναι μόνον αποφάσεις των στρατιωτικών, αλλά και του ίδιου του Ερντογάν, που θέλει να συνδυάσει την πολιτική και γεωπολιτική ενδυνάμωσή του με τη στρατιωτική. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αδυνατεί ακόμα και να συντηρήσει τις βασικές στρατηγικές δυνάμεις της (αεροπορία, ναυτικό, αντιαεροπορικά συστήματα κ.ο.κ.). Ως εκ τούτου, οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι.
Η “ανάσα” που έδωσε το πραξικόπημα και το χάος στην Τουρκία, πρέπει να θεωρούνται προσωρινά. Αντίθετα, οι προκλήσεις που έπονται, όπως όλα δείχνουν, θα είναι πολύ μεγαλύτερες απ' ότι σήμερα. Η κατάσταση στην Τουρκία, μάλιστα, δεν αποκλείεται να επιδεινώσει ακόμα περισσότερο το αιματηρό χάος στη Μέση Ανατολή, και στην ευρύτερη γειτονιά μας. Εξάλλου, και η ίδια η Τουρκία είναι βαθιά εγκλωβισμένη στην παγίδα της φλεγόμενης περιοχής. Κι όλα αυτά τη στιγμή που η Δύση (ΗΠΑ, αλλά κυρίως η ΕΕ) δεν φαίνονται να είναι έτοιμες, ούτε στρατιωτικά, ούτε πολιτικά, για να εξομαλύνουν τα πράγματα. Η δε Μόσχα, ενδεχομένως να τρίβει τα χέρια της με τις εξελίξεις στην Τουρκία και με την αδυναμία της Δύσης να παρέμβει ουσιαστικά τόσο στη Μ.Ανατολή, όσο και στην Αν.Ευρώπη. Πολλοί στη Μόσχα θεωρούν ότι έτσι η Ρωσία παίρνει μια ανάσα, πόσο μάλλον που πιστεύουν ότι, μετά τον Ερντογάν, ο επόμενος “στόχος” ανατροπής ήταν ο Πούτιν. Στο μεταξύ, οι αμερικανικές εκλογές είναι ακόμα μακριά, ενώ η ΕΕ βρίσκεται σε κατάσταση πολυδιάσπασης. Όλα αυτά δείχνουν ότι ήδη έχει ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, και προμηνύονται θύελλες.
Sukhoi
http://www.antinews.gr/action.read/antitheseis/i-tourkia-bgazei-ton-neo-kemal-atatourk-i-ellada-thelei-ton-neo-benizelo-tis/10.108878
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου