1453: Πεθαίνοντας στην Πόλη...

1453: Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ...

Αφού ο Μωάμεθ ο Β' απομόνωσε την Κωνσταντινούπολη, καταλαμβάνοντας και τη Θράκη, άρχισε την πολιορκία της Πόλης στις 2 Απριλίου 1453.

Υπερασπιστές της Πόλης ήταν, κατά τον ιστορικό Γεώργιο Φραντζή, 5.000 Έλληνες και 2.000 ξένοι μισθοφόροι, απέναντι σε στρατό 170.000 ανθρώπων.

Ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Κωνσταντίνος ΙΑ’ ο Παλαιολόγος ή Κωνσταντίνος Δραγάσης (1404 -1453), γιος τού αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, μετά τον θάνατο του αδελφού του Ιωάννη Η', στέφθηκε αυτοκράτορας στον Μυστρά τον Ιανουάριο του 1449.

(ΚΑΤΩ: φωτογραφία με το άγαλμά του στον Μυστρά)

Ο Κωνσταντίνος ένας άνθρωπος με ικανότητα στην διοίκηση και με αξιόλογα προσόντα, δύο μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 1449, ήρθε στην Κωνσταντινούπολη με πολλές ελπίδες και μεγάλη αγωνία για το μέλλον τής αυτοκρατορίας.

Παρά τη σημαντική αριθμητική διαφορά, η Πόλη προστατεύεται από τα περίφημα τείχη που είχαν μήκος πέραν των 22 χιλιομέτρων.

Οι Τούρκοι, για να μπορέσουν να παραβιάσουν τα τείχη, εξοπλίζονται με αρκετά κανόνια και για ημέρες χτυπούν τα τείχη προκειμένου να προκαλέσουν ένα ρήγμα από το οποίο θα μπορούσε να περάσει ο στρατός.

Ήδη ο Μωάμεθ έχει δυναμώνει το πυροβολικό του με ισχυρές πυροβολαρχίες, ενώ από το φθινόπωρο του 1452 ο Ούγγρος μηχανικός Ουρβανός ξεκινά την κατασκευή ενός μεγάλου κανονιού ως αντάλλαγμα με τον υψηλό μισθό που παίρνει από τον Μωάμεθ.

Την ίδια ώρα διάφορα περίεργα σημάδια θεωρούνται «θεϊκά μηνύματα» που δείχνουν στους Βυζαντινούς ότι το τέλος έρχεται... Τέτοιοι οιωνοί είναι σεισμοί, κεραυνοί, θεομηνίες, βρασμοί γης, άτακτες φάσεις ασυνήθιστων αστέρων και άλλα ασυνήθιστα και τερατώδη πράγματα τα οποία όλοι τα θεωρούν ενδείξεις ότι το μέλλον της πόλης είναι ζοφερό.

Ο Μωάμεθ στρατοπεδεύει απέναντι από την πύλη του Αγίου Ρωμανού μαζί με 10.000 στρατιώτες καθώς και με τα εκλεκτότερα σώματα του τουρκικού στρατού .

Την Παρασκευή 25 Μαΐου 1453, μετά πολυήμερη πολιορκία αλλά και απανωτές αποτυχημένες προσπάθειες των Οθωμανών να κατακτήσουν την Πόλη, ο Μωάμεθ προτείνει το ενδεχόμενο ειρηνικής επίλυσης της πολιορκίας, εάν οι πολιορκημένοι δέχονταν να καταβάλλουν ετήσιο φόρο 100.000 χρυσών νομισμάτων ή να εγκαταλείψουν την Πόλη.

Το ποσό όμως είναι τεράστιο, ενώ από την άλλη πλευρά κανείς δεν θέλει να φύγει από την Πόλη μετά από τόσες προσπάθειες για την διάσωσή της. Την επόμενη ημέρα συνεδριάζει το επιτελείο του Σουλτάνου. Παρά την επιμονή του μεγάλου Βεζίρη Χαλήλ για λύση της πολιορκίας, επικρατεί ή άποψη για συνέχιση του αγώνα μέχρι την τελική νίκη.

Την Κυριακή 27 Μαΐου, ο Μωάμεθ επιθεωρεί το στρατόπεδο και ανακοινώνει ότι η μεγάλη έφοδος του στρατού είναι επικείμενη, καθώς και ότι μετά την άλωση της πόλης θα επιτρεπόταν η τριήμερη λεηλασία. Ο στρατός ενθουσιάζεται.

Η ώρα της μεγάλης επίθεσης πλησιάζει.

Στα τείχη πραγματοποιείται λιτανεία με συμμετοχή Ελλήνων και Λατίνων.

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος επισημαίνει στους Έλληνες ότι έφθασε η ώρα του υπέρτατου αγώνα για την πατρίδα, την πίστη, την οικογένεια και τον ηγεμόνα. Στους Λατίνους τονίζει την εμπιστοσύνη που τους έχει. Όλοι οι παρευρισκόμενοι διαβεβαιώνουν τον αυτοκράτορα ότι είναι έτοιμοι να θυσιαστούν.

Καθώς βραδιάζει οι κάτοικοι αρχίζουν να συρρέουν στην μεγαλοπρεπή εκκλησία της Αγίας Σοφίας, την οποία οι περισσότεροι απέφευγαν από τις 12 Δεκεμβρίου του προηγούμενου χρόνου, θεωρώντας ότι είχε μιανθεί από την λειτουργία που είχε τελέσει ο καρδινάλιος Ισίδωρος ως επισφράγιση της ένωσης Δυτικής και Ανατολικής εκκλησίας.

Τώρα όμως αυτό το γεγονός έχει ξεχασθεί και Έλληνες ανακατεμένοι με Λατίνους, συμμετέχουν σε μία κοινή δέηση για την σωτηρία της πόλης.

Η Τουρκική επίθεση εκδηλώνεται στις 1.30 το πρωί της 29^ης Μαΐου 1453, ημέρα Τρίτη.

Το πρώτο κύμα εφόδου περιλαμβάνει τους βαζιβουζούκους, άτακτους και πρόχειρα εξοπλισμένους στρατιώτες, η δράση των οποίων αποσκοπούσε στο να κουράσει τους αμυνόμενους.

Παρά τον αρχικό τους ενθουσιασμό οι βαζιβουζούκοι απογοητεύονται εύκολα. Γι αυτό πίσω από τις γραμμές τους καραδοκούσαν άλλα τμήματα, ώστε να εμποδίσουν άτακτη υποχώρηση.

Μετά από δύο ώρες αναποτελεσματικών εφόδων ο Μωάμεθ τους επέτρεψε να αποσυρθούν.

Ενώ οι αμυνόμενοι επισκευάζουν πρόχειρα τα σοβαρότερα ρήγματα, εκδηλώνεται η δεύτερη επίθεση, από τα μικρασιατικά στρατεύματα. Ο εξοπλισμός και η οργάνωσή τους είναι ανώτερα από των βαζιβουζούκων, αλλά η επίθεσή τους δεν έχει καλύτερα αποτελέσματα. Έτσι δύο ώρες πριν την αυγή ανακαλείται η επίθεση και των Μικρασιατών.

Αλλά και το οθωμανικό ναυτικό παρά τις προσπάθειες αποβάσεων που πραγματοποιεί κάτω από τα τείχη της Προποντίδας δεν έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Τότε ένας καταιγισμός βλημάτων κάθε είδους προαναγγέλλει το τελικό κύμα εφόδου που επρόκειτο να είναι και το σφοδρότερο.

Σε αυτό συμμετέχουν οι επίλεκτες μονάδες του Οθωμανικού στρατού, οι γενίτσαροι. Οι καταπονημένοι υπερασπιστές του Μεσοτειχίου αποκρούουν με επιτυχία τις επιθέσεις τους επί μία ώρα.

Τότε όμως συμβαίνουν δύο μοιραία γεγονότα που γείρουν καθοριστικά την πλάστιγγα της μάχης υπέρ των Τούρκων. Η διείσδυση των επιτιθέμενων από την Κερκόπορτα και ο θανάσιμος τραυματισμός του έμπειρου Γενοβέζου αξιωματικού Τζιουστάνι.

Ο Τζιοβάνι Τσιουστάνι Λόνγκο, (Giovanni Giustiniani Longo) πρώην κυβερνήτης της γενοβέζικης αποικίας του Καφά, στον Εύξεινο Πόντο, ήταν αρχηγός μισθοφορικού σώματος (κοντοτιέρο), 700 κατάφρακτων στρατιωτών, με τους οποίους ήρθε εθελοντικά στην Κωνσταντινούπολη τον Ιανουάριο του 1453. Ο Αυτοκράτορας, αναγνωρίζοντάς τον ως ικανό και έμπειρο στρατιωτικό στις πολιορκίες, του απένειμε το αξίωμα του πρωτοστράτορα (αρχιστράτηγου).

Η Κερκόπορτα ήταν μία μικρή πύλη στο σημείο όπου το διπλό Θεοδοσιανό τείχος ενωνόταν με το νεώτερο τείχος της συνοικίας των Βλαχερνών. Η ύπαρξή της απέβλεπε σε καιρό πολέμου στην διευκόλυνση των κινήσεων των αμυνομένων επιτρέποντας την εκδήλωση αιφνιδιαστικών αντεπιθέσεων αλλά και την ευκολότερη υποχώρησή τους πίσω από τα τείχη.

Πριν από την έναρξη της πολιορκίας ήταν κλειστή, αλλά κατά την διάρκεια των πρόσφατων οι άνδρες του σώματος των αδελφών Μποκκιάρντι την είχαν ανοίξει για να διευκολύνει τις κινήσει στους. Φαίνεται ότι κατά την υποχώρηση από κάποια πρόσφατη έξοδό τους κάποιος την είχε ξεχάσει ανοικτή. Μερικοί Τούρκοι την ανακαλύπτουν έκπληκτοι και περνούν στο εσωτερικό των τειχών. Οι Γενοβέζοι των αδελφών Μποκκιάρντι γυρνούν να τους αντιμετωπίσουν. Παρά ταύτα περίπου πενήντα Τούρκοι εξακολουθούν να μάχονται στο εσωτερικό των τειχών. Μερικοί μάλιστα, κατορθώνουν να αναρριχηθούν στους κοντινούς πύργους και να αντικαταστήσουν τα βυζαντινά λάβαρα με τουρκικά μπαϊράκια.

Το γεγονός αυτό ασκεί δυσανάλογα μεγάλη επίδραση στους κουρασμένους υπερασπιστές, που αρχίζουν να πανικοβάλλονται και να κραυγάζουν «Εάλω η Πόλις!», επιτείνοντας τον πανικό και σε άλλους τομείς της άμυνας.

Περίπου 750 μέτρα μακρύτερα, ένα τουρκικό βλήμα κτυπάει τον Τζιουστάνι διατρυπώντας τον θώρακά του. Ο πρωτοστράτορας ζητάει από τους άνδρες του να τον αποσύρουν από το πεδίο της μάχης. Ο Κωνσταντίνος σπεύδει κοντά του και τον παρακαλεί να μην εγκαταλείψει την θέση του. Εκείνος όμως πονάει πολύ και επιμένει στην απόφασή του.

Στο μεταξύ η θέα των τούρκικων σημαιών κοντά στην Κερκόπορτα επιτείνει την σύγχυση. Ο Κωνσταντίνος τρέχει στην Κερκόπορτα, είναι όμως πλέον αδύνατον να σταματήσει η εχθρική διείσδυση.

Επιστρέφει στην κοιλάδα του Λύκου, από όπου επίσης οι Τούρκοι έχουν πια αρχίσει να εισέρχονται στην Πόλη, αποφασισμένος να πεθάνει ηρωικά.

Πετώντας τα αυτοκρατορικά του εμβλήματα ορμάει μέσα στην εχθρική μάζα. Μαζί του βρίσκονται τρεις πιστοί συμπολεμιστές του, ο εξάδελφός του Θεόφιλος Παλαιολόγος, ο Ιωάννης Δαλμάτης και ενδεχομένως ένα Ισπανός ευγενής, ο Δον Φρανσίσκο ντε Τολέδο.

Σκοτώνονται όλοι τους, κανείς όμως δεν γνωρίζει με ποιον ακριβώς τρόπο...

Όσοι από τους κατοίκους της Πόλης βρίσκονταν κοντά στα τείχη κατά την εισβολή των πρώτων Τούρκων σφαγιάσθηκαν ανηλεώς, μέσα στον πυρετό τη ς μάχης. Ένας μεγάλος αριθμός αιχμαλωτίσθηκε στην Αγία Σοφία, όπου είχε καταφύγει πιστεύοντας ότι ο Ναός θα παρέμενε απρόσβλητος χάρη σε θεϊκή παρέμβαση. Η πίστη τους σε αυτή την πεποίθηση θα διαψευσθεί με τραγικό τρόπο...

Όπως είχε υποσχεθεί στους στρατιώτες του, ο σουλτάνος τους επέτρεψε να λαφυραγωγήσουν την πόλη επί τρεις ημέρες. Όσοι θησαυροί είχαν διασωθεί από την λεηλασία του 1204 εξαφανίζονται ολοκληρωτικά.

Ο πληθυσμός της Πόλης σύρεται στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Αργά το απόγευμα της 29^ης Μαΐου ο Μωάμεθ εισέρχεται στην Πόλη, όπου και φαίνεται να σοκάρεται από το μέγεθος της καταστροφής...

Η πρώτη του ενέργεια είναι να μεταβεί στην Αγία Σοφία και να προσευχηθεί. Στην συνέχεια διατάζει την μετατροπή της εκκλησίας σε τζαμί.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ορισμένες από τις φωτογραφίες που παρουσιάζονται εδώ, είναι από την ταινία του 2005, "Το Βασίλειο των Ουρανών" - Kingdom of Heaven, του Ridley Scott, που πραγματεύεται την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους τα Μουσουλμανικά στρατεύματα υπό τον Σαλαντίν το 1187)

Αμέσως μετά την πτώση της Πόλης, ο Μωάμεθ επιλέγει ως Πατριάρχη τον μοναχό Γεννάδιο Β΄ Σχολάριο, επικεφαλή των ανθενωτικών. Ο Σχολάριος είχε ασκήσει έντονη κριτική στις προσπάθειες των τελευταίων Παλαιολόγων να προσεγγίσουν την Καθολική Δύση, αποδεχόμενοι την ένωση (και κατά τον Γεννάδιο την αναγνώριση των πρωτείων του Πάπα) προκειμένου να σωθεί η Αυτοκρατορία.

Λίγο μετά την ενθρόνισή του, ο νέος Πατριάρχης απέστειλε απανταχού επιστολή, με την οποία προσπαθώντας να εξηγήσει γιατί επήλθε η πτώση της Βασιλεύουσας και η νίκη των ασεβών, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Άλωση αποτελούσε θεία καταδίκη, καθώς ήταν αποτέλεσμα της εγκατάλειψης των Βυζαντινών από τον Θεό γιατί είχαν αμαρτήσει (εξαιτίας της φιλοδυτικής πολιτικής των Παλαιολόγων).

Όμως, παρόλο που η πτώση της Πόλης οδήγησε το γένος σε δουλεία, ταπείνωση και οδύνες, ο Φιλεύσπλαχνος Θεός, επέτρεψε την διατήρηση της ορθόδοξης πίστης στις χώρες που κυριαρχούσαν οι «άπιστοι» και ενέπνευσε τον Μωάμεθ να ανασυστήσει εκ του μηδενός το Πατριαρχείο θέτοντας επικεφαλή τον ίδιο τον Γεννάδιο.

και τώρα...

ΟΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ....

Η Κωνσταντινούπολη και η άλωση ζουν...

Στα ΓΗΠΕΔΑ

(Πανό σε εξέδρα Τούρκων φιλάθλων "Istanbul since 1453 kill for you" και πανώ σε εξέδρα Ελλήνων φιλάθλων "Capital of Greece is Constantinople")

Και στην ΜΟΥΣΙΚΗ.

Στις φωτογραφίες δύο μουσικά CD για την άλωση της Πόλης από τελείως διαφορετική σκοπιά....

Το ένα από τον Έλληνα συνθέτη Σταμάτη Σπανουδάκη και το άλλο από τον Τούρκο συνθέτη Can Atilla (!).

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ "Θα ρθεις σαν αστραπή" με την μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη.

Είναι πράγματι εκπληκτικό πως αλησμόνητες ιστορικές στιγμές της Ελληνικής Ιστορίας μπορούν να μετουσιωθούν σε μουσική πανδαισία από τον ταλαντούχο Έλληνα συνθέτη.

 

http://redskywarning.blogspot.gr/2008/05/1453.html