Η έκταση του προβλήματος
Η μοναξιά είναι παρούσα σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητάς μας.
Ο μοναχικός θάνατος, που βιώνεται κυρίως στα νοσοκομεία ή στα γηροκομεία, γίνεται πλέον, όλο και περισσότερο “κτήμα” και καθημερινή πραγματικότητα μιας ατομικιστικής κοινωνίας, της οποίας τα μέλη βλέπουν το διπλανό τους...
Η μοναξιά είναι παρούσα σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητάς μας.
Ο μοναχικός θάνατος, που βιώνεται κυρίως στα νοσοκομεία ή στα γηροκομεία, γίνεται πλέον, όλο και περισσότερο “κτήμα” και καθημερινή πραγματικότητα μιας ατομικιστικής κοινωνίας, της οποίας τα μέλη βλέπουν το διπλανό τους...
όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καθηγητής κοινωνιολογίας Gerhard Shule,
“μόνο σαν ένα είδος καταναλωτικού αντικειμένου” με ημερομηνία μάλιστα
λήξεως, ανάλογα με το πόσο διαρκεί η ικανότητά του να εξυπηρετεί ή να
διασκεδάζει τον άλλον. Ο μοναχικός θάνατος είναι, όχι σπάνια πλέον, η
κατάληξη μιας μοναχικής και εγωιστικής ζωής, καθώς όλο και πιο πολλοί άνθρωποι ζουν μια τέτοια ζωή.
Εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο βρίσκονται στην ίδια μοίρα. Η μοναξιά δεν είναι πλέον ο τραγικός “σύντροφος” μόνο των απογοητευμένων και ναυαγών του κόσμου τούτου, οι οποίοι με δυσκολία υπομένουν και υποφέρουν την ύπαρξή τους. Ακόμη και στον κύκλο των πολυδιαφημισμένων και κοινωνικά ανεβασμένων yuppies (ανώτερα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων και οικονομικών οργανισμών) βιώνεται τραγικά η ίδια διαπίστωση: ο άνθρωπος ζει και αισθάνεται μόνος, αυτοαποκλεισμένος και αυτοπεριχαρακωμένος από τους άλλους καθώς, στις μέρες μας, είναι όλο και πιο δύσκολη η σφυρηλάτηση γνήσιων ανθρωπιστικών δεσμών και σχέσεων. Ο μοντέρνος άνθρωπος των μεγαλουπόλεων, σε όλες τις ηλικίες, τα επαγγέλματα και τις κοινωνικές τάξεις, βυθίζεται όλο και πιο πολύ σε μια θεληματική απομόνωση και περιχαράκωση. “Οι μεγαλουπόλεις είναι γεμάτες από αποπροσανατολισμένους μοναχικούς ανθρώπους”, ισχυρίζεται ο φιλόσοφος και κριτικός του πολιτισμού Peter Sloterdjik, “οι οποίοι, εκούσια ή ακούσια, δεν ανήκουν σε τίποτα και σε κανένα”.
Στην έξαρση του φαινομένου αυτού της σύγχρονης συνέβαλαν αποφασιστικά τα ριζοσπαστικά μηνύματα της “πολιτιστικής” επανάστασης του Μάη του ’68: η αυτοπραγμάτωση, η απελευθέρωση, η ισότητα των δύο φύλων και ο ελεύθερος έρωτας ήρθαν να καταλάβουν τη θέση των παραδοσιακών αξιών και ιδανικών. Ταυτόχρονα η ξέφρενη και μονομερής οικονομική ανάπτυξη του δυτικού κόσμου άρχισε να διαβρώνει και να δυναμιτίζει τις παραδεδομένες αστικές κοινωνικές δομές. Ο σύγχρονος άνθρωπος παρασυρμένος από το ολοένα αυξανόμενο εγωκεντρικό πνεύμα της εποχής του απαιτούσε, για ικανοποίηση της φιλαυτίας του, όλο και περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα και αγαθά και έκανε τα πάντα για να τα αποκτήσει.
Κατι το εξωφρενικό και παράδοξο έρχεται σαν συνέπεια των παραπάνω: Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μεταφέρονται και στοιβάζονται στα αστικά κέντρα, δηλ. σε πιο κλειστό και περιορισμένο χώρο, διότι βρίσκουν κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες για να… απομονώνονται.
Ο πολιτισμός του Εγώ, η ρίζα του ολέθρου
Ο σύγχρονος τρόπος εργασίας και διαβίωσης ανταποκρίνεται σε μια εγωκεντρική καταναλωτική νοοτροπία αγοραπωλησίας απολαυστικών βιωμάτων και ηδονών.
Σήμερα μπορεί ο μοναχικός άνθρωπος να απολαμβάνει, σύμφωνα με τις ακόρεστες επιθυμίες του, τα τεχνολογικά κομφόρ και αγοραίες “ανθρώπινες υπηρεσίες”. Για σύνθημά του έχει την αυτοπραγμάτωση, και για σκοπό του την “όμορφη παραδεισένια ζωή”.
Μια εποχή κυριαρχίας “πολιτισμού” του Εγώ: Ο εγωκεντρικός μοναχικός τύπος θεοποιείται. Ο καθένας συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ατομική του ζωή, και δεν επιτρέπει σε κανένα άλλο να του υποδείξει, πώς αυτή οφείλει να είναι. Στη θέση των παραδοσιακών και μέχρι χθες κοινά αναγνωρισμένων σκοπών και στόχων ζωής, υπάρχει ένας άδειος χώρος, τον οποίο αναλαμβάνει ο καθένας από μόνος του να γεμίσει. “Σήμερα κάθε τι, το οποίο ισχύει ή μπορει να ισχύει για δύο εκλαμβάνεται αμέσως ως λάθος(!). Ο καθένας έχει τη δική του αλήθεια(!). Τα πάντα κλονίζονται, τα πάντα αμφισβητούνται.
Μόνο το εγώ μένει σταθερό(!). Όπως σε μια γιγαντιαία μηχανή με ανεξέλεγκτες φυγόκεντρες δυνάμεις, έτσι και ο εκκοσμικευμένος άνθρωπος αποκόπτεται και εκσφενδονίζεται μακριά απ’ όλες τις σχέσεις του με το παρελθόν και τις κοινωνικές εξαρτήσεις του. Όλοι οι θεσμοί, οι παραδεδομένοι τρόποι συμπεριφοράς, οι κοινωνικές σχέσεις, οι σχέσεις των δύο φύλων και οι θρησκευτικές κοινότητες γκρεμίζονται και καταρρέουν αφήνοντας πίσω τους το σύγχρονο άνθρωπο, σαν “Ροβινσώνα Κρούσο”, πάνω στο ερημονήσι του εγώ του.
Ο άνθρωπος, σαν τύπος ατομιστή, δεν προβαλλόταν ποτέ τόσο σημαντικά όσο σήμερα και ταυτόχρονα ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ασήμαντος και χωρίς αξία. Είμαστε μάρτυρες μιας γενικής υποβάθμισης και διάλυσης όλων των αξιών. Με πρώτη-πρώτη την οικογένεια. Σαν συνέπεια έρχονται οι μοναχικοί και ασυντρόφευτοι οδοιπόροι της σύγχρονης εγωκεντρικής ζωής. Ο μοναχικός άνθρωπος κάθεται στο ιδιωτικό του διαμερισμα, θωρακισμένος με όλα τα τεχνολογικά κομφόρ και απασχολείται με τον ίδιο τον εαυτό του, με φόντο την εικόνα και το θόρυβο της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Και πάλι τίποτε άλλο δεν τον συγκινεί όταν δουλεέυει στο γραφείο του, ή όταν αφοσιώνεται στην καριέρα του, ή όταν δαπανά τον ελεύθερο χρόνο του στην εξασφάλιση κάλπικων και αγοραίων ικανοποιήσεων, παρά μονάχα ο εαυτός του.
Ο εαυτός του είναι το κέντρο όλων των απασχολήσεων και των ενδιαφερόντων του.
Τα συνθήματα και οι “αξίες” του σημερινού ανθρώπου, που είναι η αυτονομία και η απελευθέρωση, σημαίνουν -στα πλαίσια του “πολιτισμού” του εγώ- επιδίωξη ατομιστικής ευτυχίας και εγωιστικής αυτάρκειας, που προσπαθεί να τα κατακτήσει με τη συσσώρευση χρημάτων, την επαγγελματική ανέλιξη και τη συνεχή αναζήτηση νέων απολαύσεων και ηδονών. Ο σύγχρονος όμως “πολιτισμός” του Εγώ καταλήγει σε ένα αναπόφευκτο τραγικό αποτέλεσμα: τη μοναξιά. Αυτή φαίνεται να είναι η μοίρα αλλά και η καταδίκη του σημερινού ανθρώπου. Και τη μοναξιά αυτή δεν μπορεί -έστω και αν προσπαθεί με όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματά του- ούτε να την αποφύγει ούτε να την υπερνικήσει.
Η υποβάθμιση και παραθεώρηση του κοινοτικού πνεύματος και της κοινωνικής αντίληψης
“Ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός”, όπως συγκεκριμένως ονομάζει τη μοναξιά η ψυχοθεραπεύτρια Vera Pfeiler, είναι για το σύγχρονο άνθρωπο ένα ταμπού, που φοβάται να το πλησιασει. Στην άτεγκτη ερώτηση “Είστε μόνος;”, αναφέρει ο ψυχολόγος Eberhard Elbind, απαντά ο σύγχρονος “κουμπωμένος” άνθρωπος: “Κατι τι σας ενδιαφέρει εσάς;”.
“Η μοναξιά”, συνεχίζει ο Elbind, “είναι η κατάληξη της ανθρώπινης ευτέλειας, των πολλαπλών αδιεξόδων, της παραίτησης από τη ζωή, και η έκφραση των κοινωνικών και προσωπικών αποτυχιών”. Η σύγχρονη θρησκεία του Εγώ και η κακώς νοούμενη αυτοπραγμάτωση έχουν όχι μόνο απομονώσει τους ανθρώπους μεταξύ τους, αλλά και τους έχουν οδηγήσει σε αποξένωση από όλες τις πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις τους.
Με τη συνεχή αυτοαπασχόλησή του ο άνθρωπος καταστρέφει σιγά-σιγά όχι μόνο την αξία και το ιδανικό της κοινοτικής και ομαδικής ζωής, αλλά και τις στοιχειώδεις ικανότητές του για τη δημιουργία βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων και δεσμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας στους τρεις κατοίκους των μεγάλων πόλεων είναι νευρωτικός και με κατεστραμμένες διαπροσωπικές σχέσεις.
Οι άμεσες και ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στους συγγενείς και τους φίλους έχουν αντικατασταθεί από την “ψυχρή επικοινωνία” μέσω τηλεφώνου ή ίντερνετ.
Τα κοσμικά πάρτι κυλάνε σε κλίμα ευπρεπούς και κόσμιας εχθρότητας(!).
Οι εγωκεντρικές αξιώσεις και απαιτήσεις έχουν διαποτίσει και αλλοτριώσει τόσο πολύ το σύγχρονο άνθρωπο, ώστε οι ιδέες περί συντροφικότητας, φιλικότητας και βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων να χλευάζονται σαν ρομαντική ουτοπία. Το πρόσωπο έχει αντικατασταθεί από το πράγμα. Όσο η “άψυχη ύλη” παίρνει τη μορφή καταναλωτικού αγαθού και γίνεται ελκυστικότερη, τόσο και ανεβαίνει στη θέση του εμπιστότερου και χρησιμότερου συντρόφου του ανθρώπου.
Η υποβάθμιση της αξίας της κοινότητας και του κοινωνικού πνεύματος, η ατομικιστική αντίληψη και η, συνεπεία αυτής, πολεμική περιχαράκωση έναντι του άλλου σαν εχθρού, και η διάλυση του θεσμού της οικογένειας, είναι για τον Ulrich Beck, “τα συμπτώματα μιας αβίωτης και εγωκεντρικής ζωής και τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης μύησης των μελών της σύγχρονης κοινωνίας μας στον ατομισμό”.
Τα συμπτώματα και υπόδειξη για την αντιμετώπιση
Ο Schulze βλέπει ως μοναδική λύση στο πρόβλημα, την “εκ νέου ανακάλυψη της ιδέας της κοινότηατας”. Η επίμονη αναζήτηση πολλών ανθρώπων για ομαδικότητα και κοινοτική ζωή -από τις φοιτητικές ενώσεις έως τις παραθρησκευτικές οργανώσεις, από τις ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης έως τα ανοιχτά τμήματα λαϊκής εκπαίδευσης- φανερώνουν με τον πιο έκδηλο τρόπο μια συγκεκριμένη έλλειψη και μια βαθιά αναζήτηση.
“Σε κάθε μας βήμα ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη μοναξιά, είτε το θέλουμε είτε όχι”, λέει ο Elbing. “Ερχόμαστε αντιμέτωποι με την άτεγκτη ερώτηση. Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με τους άλλους ανθρώπους”. Την απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να τη βρει ο καθένας μόνος του.
Στις μέρες μας ζούμε μια πραγματική πανδημία μοναξιάς. Και όσο ο σημερινός άνθρωπος δεν αποδέχεται ως οδηγητική αλήθεια τα λόγια του Χριστού, τόσο θα πληρώνει το τίμημα του υπεφίαλου “πολιτισμού” του Εγώ με το απάνθρωπο κατάντημα της μοναξιάς.
π. Μελέτιος Κουράκλης
με στοιχεία από το γερμανικό περιοδικό “Focus”
Εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο βρίσκονται στην ίδια μοίρα. Η μοναξιά δεν είναι πλέον ο τραγικός “σύντροφος” μόνο των απογοητευμένων και ναυαγών του κόσμου τούτου, οι οποίοι με δυσκολία υπομένουν και υποφέρουν την ύπαρξή τους. Ακόμη και στον κύκλο των πολυδιαφημισμένων και κοινωνικά ανεβασμένων yuppies (ανώτερα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων και οικονομικών οργανισμών) βιώνεται τραγικά η ίδια διαπίστωση: ο άνθρωπος ζει και αισθάνεται μόνος, αυτοαποκλεισμένος και αυτοπεριχαρακωμένος από τους άλλους καθώς, στις μέρες μας, είναι όλο και πιο δύσκολη η σφυρηλάτηση γνήσιων ανθρωπιστικών δεσμών και σχέσεων. Ο μοντέρνος άνθρωπος των μεγαλουπόλεων, σε όλες τις ηλικίες, τα επαγγέλματα και τις κοινωνικές τάξεις, βυθίζεται όλο και πιο πολύ σε μια θεληματική απομόνωση και περιχαράκωση. “Οι μεγαλουπόλεις είναι γεμάτες από αποπροσανατολισμένους μοναχικούς ανθρώπους”, ισχυρίζεται ο φιλόσοφος και κριτικός του πολιτισμού Peter Sloterdjik, “οι οποίοι, εκούσια ή ακούσια, δεν ανήκουν σε τίποτα και σε κανένα”.
Στην έξαρση του φαινομένου αυτού της σύγχρονης συνέβαλαν αποφασιστικά τα ριζοσπαστικά μηνύματα της “πολιτιστικής” επανάστασης του Μάη του ’68: η αυτοπραγμάτωση, η απελευθέρωση, η ισότητα των δύο φύλων και ο ελεύθερος έρωτας ήρθαν να καταλάβουν τη θέση των παραδοσιακών αξιών και ιδανικών. Ταυτόχρονα η ξέφρενη και μονομερής οικονομική ανάπτυξη του δυτικού κόσμου άρχισε να διαβρώνει και να δυναμιτίζει τις παραδεδομένες αστικές κοινωνικές δομές. Ο σύγχρονος άνθρωπος παρασυρμένος από το ολοένα αυξανόμενο εγωκεντρικό πνεύμα της εποχής του απαιτούσε, για ικανοποίηση της φιλαυτίας του, όλο και περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα και αγαθά και έκανε τα πάντα για να τα αποκτήσει.
Κατι το εξωφρενικό και παράδοξο έρχεται σαν συνέπεια των παραπάνω: Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μεταφέρονται και στοιβάζονται στα αστικά κέντρα, δηλ. σε πιο κλειστό και περιορισμένο χώρο, διότι βρίσκουν κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες για να… απομονώνονται.
Ο πολιτισμός του Εγώ, η ρίζα του ολέθρου
Ο σύγχρονος τρόπος εργασίας και διαβίωσης ανταποκρίνεται σε μια εγωκεντρική καταναλωτική νοοτροπία αγοραπωλησίας απολαυστικών βιωμάτων και ηδονών.
Σήμερα μπορεί ο μοναχικός άνθρωπος να απολαμβάνει, σύμφωνα με τις ακόρεστες επιθυμίες του, τα τεχνολογικά κομφόρ και αγοραίες “ανθρώπινες υπηρεσίες”. Για σύνθημά του έχει την αυτοπραγμάτωση, και για σκοπό του την “όμορφη παραδεισένια ζωή”.
Μια εποχή κυριαρχίας “πολιτισμού” του Εγώ: Ο εγωκεντρικός μοναχικός τύπος θεοποιείται. Ο καθένας συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ατομική του ζωή, και δεν επιτρέπει σε κανένα άλλο να του υποδείξει, πώς αυτή οφείλει να είναι. Στη θέση των παραδοσιακών και μέχρι χθες κοινά αναγνωρισμένων σκοπών και στόχων ζωής, υπάρχει ένας άδειος χώρος, τον οποίο αναλαμβάνει ο καθένας από μόνος του να γεμίσει. “Σήμερα κάθε τι, το οποίο ισχύει ή μπορει να ισχύει για δύο εκλαμβάνεται αμέσως ως λάθος(!). Ο καθένας έχει τη δική του αλήθεια(!). Τα πάντα κλονίζονται, τα πάντα αμφισβητούνται.
Μόνο το εγώ μένει σταθερό(!). Όπως σε μια γιγαντιαία μηχανή με ανεξέλεγκτες φυγόκεντρες δυνάμεις, έτσι και ο εκκοσμικευμένος άνθρωπος αποκόπτεται και εκσφενδονίζεται μακριά απ’ όλες τις σχέσεις του με το παρελθόν και τις κοινωνικές εξαρτήσεις του. Όλοι οι θεσμοί, οι παραδεδομένοι τρόποι συμπεριφοράς, οι κοινωνικές σχέσεις, οι σχέσεις των δύο φύλων και οι θρησκευτικές κοινότητες γκρεμίζονται και καταρρέουν αφήνοντας πίσω τους το σύγχρονο άνθρωπο, σαν “Ροβινσώνα Κρούσο”, πάνω στο ερημονήσι του εγώ του.
Ο άνθρωπος, σαν τύπος ατομιστή, δεν προβαλλόταν ποτέ τόσο σημαντικά όσο σήμερα και ταυτόχρονα ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ασήμαντος και χωρίς αξία. Είμαστε μάρτυρες μιας γενικής υποβάθμισης και διάλυσης όλων των αξιών. Με πρώτη-πρώτη την οικογένεια. Σαν συνέπεια έρχονται οι μοναχικοί και ασυντρόφευτοι οδοιπόροι της σύγχρονης εγωκεντρικής ζωής. Ο μοναχικός άνθρωπος κάθεται στο ιδιωτικό του διαμερισμα, θωρακισμένος με όλα τα τεχνολογικά κομφόρ και απασχολείται με τον ίδιο τον εαυτό του, με φόντο την εικόνα και το θόρυβο της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Και πάλι τίποτε άλλο δεν τον συγκινεί όταν δουλεέυει στο γραφείο του, ή όταν αφοσιώνεται στην καριέρα του, ή όταν δαπανά τον ελεύθερο χρόνο του στην εξασφάλιση κάλπικων και αγοραίων ικανοποιήσεων, παρά μονάχα ο εαυτός του.
Ο εαυτός του είναι το κέντρο όλων των απασχολήσεων και των ενδιαφερόντων του.
Τα συνθήματα και οι “αξίες” του σημερινού ανθρώπου, που είναι η αυτονομία και η απελευθέρωση, σημαίνουν -στα πλαίσια του “πολιτισμού” του εγώ- επιδίωξη ατομιστικής ευτυχίας και εγωιστικής αυτάρκειας, που προσπαθεί να τα κατακτήσει με τη συσσώρευση χρημάτων, την επαγγελματική ανέλιξη και τη συνεχή αναζήτηση νέων απολαύσεων και ηδονών. Ο σύγχρονος όμως “πολιτισμός” του Εγώ καταλήγει σε ένα αναπόφευκτο τραγικό αποτέλεσμα: τη μοναξιά. Αυτή φαίνεται να είναι η μοίρα αλλά και η καταδίκη του σημερινού ανθρώπου. Και τη μοναξιά αυτή δεν μπορεί -έστω και αν προσπαθεί με όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματά του- ούτε να την αποφύγει ούτε να την υπερνικήσει.
Η υποβάθμιση και παραθεώρηση του κοινοτικού πνεύματος και της κοινωνικής αντίληψης
“Ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός”, όπως συγκεκριμένως ονομάζει τη μοναξιά η ψυχοθεραπεύτρια Vera Pfeiler, είναι για το σύγχρονο άνθρωπο ένα ταμπού, που φοβάται να το πλησιασει. Στην άτεγκτη ερώτηση “Είστε μόνος;”, αναφέρει ο ψυχολόγος Eberhard Elbind, απαντά ο σύγχρονος “κουμπωμένος” άνθρωπος: “Κατι τι σας ενδιαφέρει εσάς;”.
“Η μοναξιά”, συνεχίζει ο Elbind, “είναι η κατάληξη της ανθρώπινης ευτέλειας, των πολλαπλών αδιεξόδων, της παραίτησης από τη ζωή, και η έκφραση των κοινωνικών και προσωπικών αποτυχιών”. Η σύγχρονη θρησκεία του Εγώ και η κακώς νοούμενη αυτοπραγμάτωση έχουν όχι μόνο απομονώσει τους ανθρώπους μεταξύ τους, αλλά και τους έχουν οδηγήσει σε αποξένωση από όλες τις πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις τους.
Με τη συνεχή αυτοαπασχόλησή του ο άνθρωπος καταστρέφει σιγά-σιγά όχι μόνο την αξία και το ιδανικό της κοινοτικής και ομαδικής ζωής, αλλά και τις στοιχειώδεις ικανότητές του για τη δημιουργία βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων και δεσμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας στους τρεις κατοίκους των μεγάλων πόλεων είναι νευρωτικός και με κατεστραμμένες διαπροσωπικές σχέσεις.
Οι άμεσες και ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στους συγγενείς και τους φίλους έχουν αντικατασταθεί από την “ψυχρή επικοινωνία” μέσω τηλεφώνου ή ίντερνετ.
Τα κοσμικά πάρτι κυλάνε σε κλίμα ευπρεπούς και κόσμιας εχθρότητας(!).
Οι εγωκεντρικές αξιώσεις και απαιτήσεις έχουν διαποτίσει και αλλοτριώσει τόσο πολύ το σύγχρονο άνθρωπο, ώστε οι ιδέες περί συντροφικότητας, φιλικότητας και βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων να χλευάζονται σαν ρομαντική ουτοπία. Το πρόσωπο έχει αντικατασταθεί από το πράγμα. Όσο η “άψυχη ύλη” παίρνει τη μορφή καταναλωτικού αγαθού και γίνεται ελκυστικότερη, τόσο και ανεβαίνει στη θέση του εμπιστότερου και χρησιμότερου συντρόφου του ανθρώπου.
Η υποβάθμιση της αξίας της κοινότητας και του κοινωνικού πνεύματος, η ατομικιστική αντίληψη και η, συνεπεία αυτής, πολεμική περιχαράκωση έναντι του άλλου σαν εχθρού, και η διάλυση του θεσμού της οικογένειας, είναι για τον Ulrich Beck, “τα συμπτώματα μιας αβίωτης και εγωκεντρικής ζωής και τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης μύησης των μελών της σύγχρονης κοινωνίας μας στον ατομισμό”.
Τα συμπτώματα και υπόδειξη για την αντιμετώπιση
Ο Schulze βλέπει ως μοναδική λύση στο πρόβλημα, την “εκ νέου ανακάλυψη της ιδέας της κοινότηατας”. Η επίμονη αναζήτηση πολλών ανθρώπων για ομαδικότητα και κοινοτική ζωή -από τις φοιτητικές ενώσεις έως τις παραθρησκευτικές οργανώσεις, από τις ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης έως τα ανοιχτά τμήματα λαϊκής εκπαίδευσης- φανερώνουν με τον πιο έκδηλο τρόπο μια συγκεκριμένη έλλειψη και μια βαθιά αναζήτηση.
“Σε κάθε μας βήμα ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη μοναξιά, είτε το θέλουμε είτε όχι”, λέει ο Elbing. “Ερχόμαστε αντιμέτωποι με την άτεγκτη ερώτηση. Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με τους άλλους ανθρώπους”. Την απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να τη βρει ο καθένας μόνος του.
Στις μέρες μας ζούμε μια πραγματική πανδημία μοναξιάς. Και όσο ο σημερινός άνθρωπος δεν αποδέχεται ως οδηγητική αλήθεια τα λόγια του Χριστού, τόσο θα πληρώνει το τίμημα του υπεφίαλου “πολιτισμού” του Εγώ με το απάνθρωπο κατάντημα της μοναξιάς.
π. Μελέτιος Κουράκλης
με στοιχεία από το γερμανικό περιοδικό “Focus”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου